Şirketler için vergi kolaylığı, ileri yaşlarda çalışmaya devam etmeyi özendirici teşvikler, bürokratik süreçlerin azaltılmasına yönelik tedbirler… Bunlar, federal hükümetin Almanya’nın daha güçlü bir iktisat merkezi olması için yürürlüğe koymayı düşündüğü hususlardan yalnızca birkaçı.

Bu bağlamda yabancı yetişmiş iş gücünün Almanya’ya göç sürecinin de güzelleştirilmesi planlanıyor. Almanya Maliye Bakanı Christian Lindner, 5 Temmuz’da kelam konusu tedbirler paketini tanıttığı konuşmasında, “Bize yabancı yetişmiş iş gücü olarak gelenlere, buradaki faaliyetlerinin birinci üç yılında, kademeli olarak yüzde 30, yüzde 20 ve yüzde 10 vergi indirimi uygulayacağız” sözlerini kullandı.

Yabancı yetişmiş iş gücüne vergi indirimi eleştiriliyor

Lindner’in duyurduğu plan Almanya’da geniş bir kesim tarafından reaksiyonla karşılandı. Muhalefet partilerinden siyasetçilerle sendikacılar vergi indirimi planını şu cümlelerle sert bir halde eleştirdi: “Yerlilere yönelik bariz bir ayrımcılık”, “Sosyal barış için tehlike”, “Açık bir halde yerlilere karşı düşmanca siyaset” ve “Yerli iş gücüne saygısızlık.”

Federal hükümetin planlarına, koalisyonu oluşturan partilerdeki birtakım isimlerden de tenkit geldi. Yeşiller Federal Meclis milletvekili Beate Müller-Gemmeke, DW’ye yaptığı açıklamada, Alman Anayasası’na nazaran kanunlar önünde herkesin eşit olduğuna dikkat çekerek, “Almanya’da eşit muamele prensibimiz var. Bu da kimsenin bir diğerinden daha makus muamele görmemesi demek. Benim bakış açıma nazaran, dışarıdan, diğer ülkelerden gelenlerin kısmen de olsa vergi geliri ödemekten muaf tutulması yerli halka karşı bir kesim ayrımcılık uygulamak manasına geliyor” dedi. Müller-Gemmeke, muhakkak kümelerin cüzdanlarına, öbürleri ile tıpkı işi yapmalarına karşın, vergi indirimi sayesinde daha fazla para girmesinin, Anayasa’nın ihlali manasına gelebileceğini belirtti.

Fotoğraf: Jan Woitas/dpa/picture alliance

Almanya’nın ekonomik durumu

Almanya’ya gelecek yabancı nitelikli iş gücünün vergi indiriminden yararlanmasına yönelik tasarıya, hükümet içinden en üst seviye tepkiyi Almanya Çalışma Bakanı Hubertus Heil dile getirdi. Deutschlandfunk radyosuna bahisle ilgili açıklamalarda bulunan toplumsal demokrat siyasetçi, “Bu noktada, (koalisyon içinde) varılan mutabakattan çok memnun olduğumu söyleyemem” dedi. Toplum içinde kıskançlıklar oluşabileceğini söz eden Heil, “Bunu bir kere daha dikkatli bir biçimde gözden geçirmeliyiz. Toplumsal bir yanlış manaya oluşmamasına dikkat etmek zorundayız” diye konuştu.

Tasarıya yönelik tenkitler, en fazla, aylardan bu yana Alman iktisadını elindeki tüm imkanlarla canlandırmak için gayret sarfeden, koalisyon hükümetinin küçük ortağı, liberal FDP’de (Hür Demokratlar) rahatsızlık yaratıyor.

Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Başkanı Martin Wansleben, geçen Mayıs ayında yaptığı açıklamada, Alman iktisadının halini, “Şirketlerin durumu zahmetli, endüstrinin ise berbat” kelamlarıyla söz etmişti.

Kalifiye iş gücü açığı: Büyümenin önündeki en büyük risk

“Son aylarda yerli şirketlerde, çarkların tekrar dönmesi için, dış ülkelerle yapılacak güzel bir iş ya da iç piyasada siparişlerin artmasına yönelik beklentiler gerçekleşmedi” diyen Wansleben, hem bu durumun hem de “somut yapısal zorlukların” Alman iktisadını “sıkı bir formda tutsak aldığını” lisana getirdi.

Almanya’da “elle tutulur yapısal zorluklardan” biri, yıllar öncesinden sıkıntıya dönüşeceği görülmeye başlanan ve günümüzde büyük bir sorun olan yetişmiş iş gücü eksikliği. Bu sorunun yaşanmasında en değerli etken, emekliye ayrılan iş gücü sayısının, istihdam piyasasına girenlerden daha fazla olması. Ekonomistlere nazaran kelam konusu nitelikli eleman ile iş gücü eksikliği, gelecek yıllardaki ekonomik büyümenin önünde duran en kıymetli tehlike.

Fotoğraf: Jens Büttner/dpa/picture alliance

Göçün teşvik edilmesine yönelik önlemler

Alman İktisat Enstitüsü’nün yeni bir araştırmasına nazaran, ülkede halihazırda yaklaşık 573 bin nitelikli iş gücü eksikliği yaşanıyor. Ekonomistlerin yaptığı hesaplar, kelam konusu yetişmiş iş gücü açığının olmadığı bir durumda, ekonomik büyümenin yüzde 1 ya da öteki bir deyişle 49 milyar euro artacağını ortaya koyuyor. Almanya’nın 2024 yılında yalnızca 0,2’lik bir ekonomik büyüme kaydedeceği istikametindeki kestirimler dikkate alındığında, yüzde 1’lik bir oranın ne kadar değerli olduğu anlaşılıyor

Angela Merkel’in başbakanlığı periyodunda, 2020 yılında yürürlüğe konan Yetişmiş İş Gücü Göçü Yasası, o günden bu yana, yabancı iş gücünü Almanya’ya gelmekten caydıracak mahzurların mümkün olduğunca kaldırılması maksadıyla devamlı yenileniyor. Bu kapsamda bilhassa bürokratik maniler yok edilmeye çalışılıyor.

Gelen nitelikli iş gücü sayısı arttı lakin kâfi değil

Atılan tüm adımlara karşın, Almanya’ya yönelik nitelikli iş gücü göçü istenen düzeylerde değil. Almanya’da mesken bulmanın çok güç olduğu ve bilhassa ülkenin doğu eyaletlerinde yabancı düşmanlığının arttığı istikametindeki haberler, kuvvetle mümkün yabancıların Almanya’ya yerleşme konusunda istekli olmamasına neden oluyor.

Bertelsmann Vakfı tarafından yapılan bir araştırma, 2022 senesinde ülkeye, Avrupa Birliği (AB) dışı ülkelerden yaklaşık 70 bin nitelikli iş gücü geldiğini ortaya koyuyor. Böylelikle korona pandemisinden evvel, 2019’da ülkeye gelen ve o güne dek en yüksek sayıya tekabül eden 64 bin yetişmiş iş gücü üç yıl sonra aşılmış oldu. Yeniden de ülkedeki açığı kapatmak için bu sayılar kâfi değil.

Planlanan vergi indirimi, Almanya’yı nitelikli iş gücü için daha alımlı kılmak ismine atılan yeni bir adım. Çalışma Bakanı Heil’ın ise, bu tasarı ile başka dezavantajların giderilebileceği konusunda kuşkuları var. Almanya’yı daha cazip hale getirmek için ele alınması gereken öncelikli mevzunun vergiler olmadığını tabir eden Heil, bürokratik pürüzlerin ortadan kaldırılması, vize süreçlerinin hızlandırılması ve mesleksel yeterlilik evraklarının Almanya’da tanınmasına yönelik iyileştirmelerin daha kıymetli olduğunu aktardı.

Fotoğraf: Robert Michael/dpa/picture alliance

İngilizce konuşulan ülkeler avantajlı

Almanya’yı milletlerarası rekabette zora sokan durumlardan biri de lisan sorunu. Dünya genelinde nitelikli göçmenler için en cazip ülkeler sıralamasında Almanya’nın beşinci sırada olduğunu belirten Hubertus Heil, birinci dört sıradaki ülkelerin İngilizce konuşulan ülkeler olduğunun altını çiziyor.

Çalışma Bakanı’nın kelamlarına tenkit ise FDP Federal Meclis milletvekili, bütçe uzmanı Christoph Meyer’den geldi. AFP haber ajansına yaptığı açıklamada, “Hubertus Heil’ın açıklamaları, iktisat merkezi manasında Almanya’yı bir adım öne götürmüyor” diyen Meyer, üst seviye nitelikli bireylere vergi indirimi sağlamanın, “Avrupa Birliği (AB) içinde nitelikli iş gücü açığının giderilmesi için uygulanan tahlillerin temel taşını” oluşturduğunu lisana getirdi.

Yabancı yetişmiş iş gücüne AB içinde vergi indirimi

2018 yılında, o periyot muhalefette olan Yeşiller’in meclis soru önergesine cevap veren periyodun federal hükümeti, AB içinde yetişmiş yabancı iş gücüne vergi kolaylığı sağlayan ülkeleri şöyle sıralamıştı: Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Avusturya, Portekiz, İsveç, İspanya, İngiltere (2020’de AB’den ayrıldı) ve Kıbrıs Cumhuriyeti.

Pazartesi günü bu mevzuyu gündeme getiren hükümet sözcüsü Steffen Hebestreit, “Önümüzde bir finans merkezi olarak Londra var, Paris var, Milano var, ve Frankfurt var. Tüm bu ülkelerde ve daha pek çok Avrupa ülkesinde, nitelikli iş gücünü çekebilmek için bu tip vergi kolaylıkları ve indirimleri uygulanıyor” dedi.

Federal hükümetin hazırladığı tasarı ile gelecekte tüm yabancı iş gücüne vergi kolaylığı sağlamayı düşünmediğini de kelamlarına ekleyen Hebestreit, kelam konusu düzenlemenin yalnızca, şu an ayrıntıları üzerinde çalışılan “belli alanlar” için geçerli olacağını aktardı. Vergi indiriminden faydalanacak nitelikli iş gücü için bir taban ve azami gelir hududu belirleneceğini vurgulayan Steffen Hebestreit, böylelikle Almanya’ya gelen multimilyonerlerin bu kanundan yararlanmasının önüne geçileceğini söz etti.