Sahipsiz hayvanlara yönelik Hayvanları Müdafaa Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Türkiye Büyük Milleti Meclisi (TBMM) Başkanlığına sunuldu. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekillerinin imzasını taşıyan yasa değişikliği, sokakta bakıma ve korunmaya gereksinimi olacak sahipsiz hayvan bulunmamasını amaçlıyor. Teklif lokal idarelerin sahipsiz hayvanlara “ötanazi işlemi” uygulamasına imkan tanıyor.

Yasa değişikliğiyle, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zaruriliği bulunduğundan “sahipli hayvan” ve “sahipsiz hayvan” kavramları açık bir formda tanımlanıyor.

Sahipsiz hayvan popülasyonunun idaresi konusunda “yakala-kısırlaştır-sal” metodu terk ediliyor ve “yakala-kısırlaştır-tut/sahiplendir” metoduna geçiş yapılıyor. Yasa değişikliği bu modele yönelik ahenk düzenlemelerini içeriyor. Bu çerçevede hayvan bakımevi tarifi, “Bakanlıktan müsaade alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis” biçiminde değiştiriliyor.

Sahipsiz hayvanlar bakımevlerine toplanacak

Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların hayvan bakımevlerine toplanması ve buralarda rehabilite edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği unsuru kabul ediliyor. Kanun’un prensipleri ortasında yer alan “Evcil hayvanlar, tipine mahsus hayat koşulları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar üzere ömürleri desteklenmelidir” tabiri yürürlükten kaldırılıyor.

Hiçbir maddi yarar ve menfaat gayesi gütmeksizin, yalnızca insani ve vicdani sorumluluklarla, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanları sahiplenmek isteyen ve Kanun’da öngörülen şartları taşıyan gerçek ve hukuksal şahısların teşviki ve bu kapsamda eşgüdüm sağlanacağı kaydediliyor.

Yerel idareler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak, eğitim çalışmaları yapacak.

Fotoğraf: DHA

“Ötanazi” ve teşvik

Hayvan bakımevlerine alınan hayvanlardan rehabilite edilenler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Yanlışsız ve şimdiki data sağlanabilmesi emeliyle hayvan bakımevlerine alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.

Bakımevine alınan hayvanlardan saldırgan olan, bulaşıcı yahut tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olan hayvanlara mahallî idarelerce “ötanazi” yapılacak yani bu hayvanlar öldürülecek.

Sahipsiz hayvan popülasyonunun; “kamu güvenliği bakımından tehlike oluşturmasına yahut hayvandan hayvana ya da hayvandan beşere bulaşan hastalıkların görülmesine, su kaynaklarının, yaban hayatının ve biyolojik çeşitliliğin ziyana uğramasına sebebiyet vermesi halinde ilgili lokal idareler tarafından sahipsiz hayvanlara ‘ötanazi’ süreci yapılabilmesine” imkân tanınacak.

“Ötanazi” sürecine ait temel ve metotlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

“Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi yahut bakımevinde barındırılan hayvanların bakımevi dışında bir yere bırakmak” fiilleri yasak kapsamına alınacak.

Düzenlemeyle başta mahallî idareler olmak üzere öbür ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak dayanağın kapsamı genişletilecek. Buna nazaran, insan, hayvan ve etraf sıhhatinin korunması maksadıyla bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ait ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme üzere faaliyetleri yürütmek için başta mahallî idareler olmak üzere öbür ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik yahut Bakanlıkça uygun görülen ölçülerde mali dayanak sağlanacak.

Ödenekler öteki bir emel için kullanılamayacak

Hayvanları muhafazaya yönelik kararlara muhalif hareket eden yahut sahiplendiği hayvanların bakımını önemli halde ihmal eden ya da onlara ağrı, acı yahut ziyan veren şahısların kontrolle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasak olacak ve hayvanlarına el konulacak. Kelam konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteliği olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevinde barındırılacak.

Sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ait idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak. Mahallî idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden yahut bakımevinde barındırılan hayvanı bakımevi dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek.

Fotoğraf: DHA

Büyükşehir belediyeleri hayvan bakımevleri kuracak

Büyükşehir belediyeleri, vilayet belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması emeliyle hayvan bakımevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma mecburiliği olmayan belediyeler ile vilayet özel yönetimleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.

Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek yahut sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan yahut bu kaynağı diğer emeller için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar mahpus cezası verilecek.

Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin şartlarını güzelleştirmekle yükümlü olacak.

Belediyeler, 31 Aralık 2028’e kadar hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon süreçlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için katılaşmış en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Ayrılan ödenekler öteki bir emel için kullanılamayacak.

Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme sistemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.

Teklifle, sokakta bakıma ve korunmaya muhtaçlığı olacak sahipsiz hayvan bulunmaması amaçlandığı için Hayvanları Müdafaa Kanunu’ndaki “yerel hayvan muhafaza görevlileri”ne ait karar yürürlükten kaldırılacak.

DW / EC, BK

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?