Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) bilgileri Türkiye’de taban ücretlilerin Avrupa ve OECD ortalamasına nazaran daha fazla çalıştığı halde Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde asgarî fiyat alanlardan katbekat daha az kazandığını ortaya koydu.

DW Türkçe’nin OECD’nin haftalık çalışma saatleri ve gerçek fiyat bilgilerini kullanarak yaptığı karşılaştırmaya nazaran Avrupa ülkelerinde bir çalışanın ortalama haftalık çalışma saati 40 saati bulmuyor. Türkiye’deki çalışanlar ise Avrupalıdan 6 saat ile 15,1 saat ortasında fazla çalışıyor. Lakin sıra fiyatlara geldiğinde AB ülkelerinde çalışan taban fiyatlı Türkiye’de taban ücretlinin aldığı paradan 1,5 ila 7 kat ortasında fazla kazanıyor.

Türkiye’de milyonlarca çalışan enflasyon ve hayat pahalılığı karşısında eriyen fiyatlarının düzeltilmesini talep ederken hükümet bu yıl Temmuz ayında minimum fiyata artırım yapmadı. Münasebet ise enflasyon amaçlarını tutturmak. Buna nazaran gerçek fiyatlar enflasyon karşısında gerilemeye devam edecek.

Ancak OECD dataları enflasyon oranında artırım yapıldığı devirlerde bile minimum ücretlinin Avrupa’daki asgarî fiyatları yakalayamadığını gösteriyor.

Buna rağmen Türkiye’de uzun mesai saatleri sürüyor.

En düşük çalışma saati Hollanda’da

OECD bilgilerine nazaran Türkiye’de 2023 yılında bir haftada 45,5 saat çalışmayla Kolombiya’dan sonra ikinci sırada. Kolombiya’da haftalık mesai 47,1 saati bulurken Türkiye’yi sırasıyla Kosta Rika (44,8), Meksika (44,7) ve Şili (42,8) takip ediyor.

Avrupa ülkelerinde ise haftalık mesai 40 saati bulmuyor.

AB ülkeleri ortasında en yüksek haftalık çalışma saatine sahip ülke 39,5 saatle Portekiz. Üye ülkelerden Hollanda’da 30,4, Danimarka’da 33,1, Almanya’da 34,3, İtalya’da 36,1, Fransa’da 36,2, İspanya’da 36,5, Yunanistan’da 39 saat çalışılıyor.

İngiltere, Norveç, İsviçre ve Amerika için de durum değişmiyor. İstihdam edilenler Norveç’te haftada 34,2, İsviçre’de 35,8, İngiltere’de 36,5, Amerika’da 38,6 saat çalışırken, OECD ortalaması 37,1 saat.

15 saat az çalışıp 6 kat fazla kazandılar

OECD datalarına nazaran 2022 yılında Türkiye’de yıllık brüt minimum fiyat 68 bin 850 liraya denk geliyordu. Euro kuru ortalaması ise 2022 yılında 17,3955 düzeyindeydi.

Buna nazaran Türkiye’de minimum fiyatlı 2022’de haftada ortalama 76 euro kazanırken ortalama 45,7 saat mesai yapıyordu.

Aynı yıl Hollanda’da 30,4 saat çalışan bir taban ücretlinin haftada eline geçen para 434 euro oldu. O denli ki Hollanda’da minimum fiyatlı 15,3 saat daha az çalışmasına karşın Türkiye’deki minimum ücretliden yaklaşık 6 kat fazla kazandı.

Türkiye’ye nazaran haftada 11 saat az çalışılan Almanya’da ise en az fiyat yıllık bazda 20 bin 343 euro. Bu, haftalık 391 euro demek. Buna nazaran fiyatlar Türkiye’dekinin 5 katı.

Aynı formda mesaide Türkiye’nin yaklaşık 9 saat fark attığı Fransa da Türkiye’ye asgarî fiyatta 5 kat fark atıyor. Ülkede asgarî fiyat yıllık 19 bin 744, haftalık 380 euro. Tekrar haftada 9 saat az çalışılan İspanya’da 269 euro ile Türkiye’den 3,5 kat fazla kazanılırken Yunanistan’da da 7 saatlik farka karşın asgarî fiyat 187 euro ile Türkiye’dekinin 2,5 katını buluyor.

En düşük olan 1,5 kat fark atıyor

Haftalık en az fiyatlar 38 saat çalışılan Lüksemburg’da 528 euro, 35,6 saat çalışılan İrlanda’da 420 euro, 35 saat çalışılan Belçika’da 416 euro. Lüksemburg’da haftalık asgarî fiyat Türkiye’dekinin 6,9 katı. İrlanda ve Belçika’da 5,5 katını buluyor.

Estonya’da haftada 37,7 saat çalışmayla asgarî 151 euro, Slovakya’da 39 saat çalışmayla 149 euro, Slovenya’da 39,2 saat çalışmayla 248 euro kazanılıyor.

Yaklaşık altı saat farkla Türkiye’ye en yakın mesai saati uzunluğuna sahip Portekiz’de yıllık en az gerçek fiyat 9 bin 870 euro. Bu haftalık yaklaşık 190 euro’ya denk geliyor ve Türkiye’deki fiyatın 2,5 katını buluyor.

Haftada 39,1 saat çalışmayla Litvanya’da en az 168 euro, Letonya’da 115 euro kazanılıyor. Litvanya’da asgarî fiyat Türkiye’dekinin 2,2 katını bulurken, Euro kullanan ülkeler ortasında yıllık 6 bin euro asgarî fiyatla son sırada yer alan Letonya Türkiye’ye 1,5 kat fark atıyor.

AB’deki 2022 sayılarını yakalayamadı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçtiğimiz haftalarda bir televizyon programında, Türkiye’de minimum fiyatı düşük olduğunu savunanlara katılmadığını tabir ederek “Asya’daki ülkelere, Endonezya, Filipinler, Tayland’a bakın, bir de Latin Amerika, Brezilya, Şili, Kolombiya, Avrupa’da Bulgaristan, Macaristan ile karşılaştırın. Polonya hariç, gelişmekte olan ülkeler ortasında en yüksek minimum fiyat bizde. Türkiye’de taban fiyat düşük değildir” demişti.

Türkiye’de, öbür OECD ülkelerine nazaran hem çalışma şartları ağır hem de haftalık çalışma saati daha fazlaFotoğraf: Gokhan Balci/AA/picture alliance

Türkiye’de 2023’te ise brüt taban fiyat haftalık ortalama 105 euro’ya denk geliyordu. Bu yıl da brüt ortalama 135 euro civarında bulunuyor Buna nazaran Türkiye hala AB ülkelerindeki 2022 haftalık en az fiyat sayılarını -Letonya hariç- yakalayamamış durumda.

Ağır çalışma şartlarında Türkiye lider

Öte yandan OECD bilgilerine nazaran Türkiye’de yaklaşık her dört çalışandan biri (çalışanların yüzde 27,1’i) haftalık 50 saatten fazla mesai ile ağır çalışma şartlarına sahip. Türkiye bu oranla OECD ülkeleri ortasında önder pozisyonunda. OECD’ye üye ülkeler ortasında yüzde 27 oranını geçen tek ülke Türkiye olurken onu Meksika (yüzde 27), Kolombiya (yüzde 22) ve Kosta Rika (yüzde 20,1) izliyor. Oran başka ülkelerde yüzde 20’yi bulmuyor.

Haftalık 50 saatten fazla çalışanların oranı Almanya’da yüzde 5,2, Hollanda’da yüzde 5,5, İspanya’da 6,8, İsviçre’de 7,1, Şili’de 9, İtalya’da 9,6, Fransa’da 9,8, İngiltere’de 10,8, Japonya’da 16,7 düzeyinde. En düşük oran yüzde 1,2 ile Letonya ve Litvanya’da, OECD ortalaması ise 12,9.

Türkiye’de çalışanların yüzde 81,5’i ise haftada 40 saatin üzerinde mesai yapıyor.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl erişebilirim?