ABD Başkanı Joe Biden’ın yeniden lider seçilmesini uman Alman siyasetçiler bu beklentilerini kısa bir müddet öncesine kadar korudu. Biden’ın lisan sürçmelerinin artması ve Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’ın silahlı akına uğraması durumu değiştirdi. Biden’ın baskılara dayanamayarak nihayetinde başkanlık yarışından çekilmesi ve Cumhuriyetçilerin popülaritesinin giderek yükselmesiyle birlikte başşehir Berlin’deki hava telaşlı bir halde değişiyor.

Muhafazakâr ana muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik’ten de (CDU) bu mevzuda hükümete ihtarlar gelmeye başladı.

Kasım ayında yapılacak olan başkanlık seçiminde tercihini gizlemeyen Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Haziran ayında İtalya’da düzenlenen G7 Tepesi’nde ikinci bir Joe Biden periyodunu tercih ettiğini açıkça lisana getirmişti.

Trump’ın 2016-2020 yıllarındaki başkanlığı devrinde Almanya’da iktidarda olan CDU’nun önde gelen isimlerinden eski Sağlık Bakanı Jens Spahn’a göre bu tavır bir hata. Cumhuriyetçi Parti kongresini ABD’nin Milwaukee kentinde izleyen Spahn, Alman siyasetinin artık Trump’a farklı bir biçimde davranması gerektiğine inanıyor.

Almanya’nın eski Sağlık Bakanı Jens SpahnFotoğraf: dts Nachrichtenagentur/IMAGO

DW’ye yaptığı değerlendirmede “Trump’ın büyük olasılıkla ABD’nin bir sonraki başkanı olacağını düşünüyorum” diyen Spahn, geçmişte yaşananları hatırlatıyor:

“Onun (Trump’ın) başkanlığı sırasında yaptığımız yanılgıyı tekrarlamamalıyız. O vakitler kimsenin Trump’ın takımıyla bir irtibatı yoktu. Kimse onun neyin peşinde olduğunu nitekim bilmiyordu. Bu kere evvelden bilmeli, onunla ve takımıyla temas kurmalıyız.”

J.D. Vance: Ukrayna’ya ne olacağı umurumda değil

Ancak Almanya’daki tasa yalnızca Trump’ın tekrar seçilme ihtimaliyle ilgili değil, J.D. Vance’in lider yardımcılığına aday gösterilmesi de Berlin’de rahatsızlık yaratıyor. Örneğin Ukrayna’ya verilen dayanak konusunda onun problem yaratabileceği düşünülüyor.

Yeşiller Partisi Eş Lideri Ricarda Lang, toplumsal medya platformu X’te Şubat ayındaki Münih Güvenlik Konferansı’nda Vance’in “Trump ve kendisinin Ukrayna’yı Putin’e ne kadar çabuk teslim edeceklerini çok açık bir biçimde söz ettiğini” yazdı. Vance, 2022 yılındaki bir açıklamasında da “Ukrayna’ya ne olacağı umurumda değil” demişti.

Münih Güvenlik Konferansı Başkanı Christoph Heusgen de Reuters haber ajansına değerlendirmesinde, Vance’in Münih’te konumunu açıkça belirttiğini vurgulayarak “ABD gelecekte öbür öncelikler belirleyecek, Avrupa kendi savunmasıyla ilgilenmek zorunda kalacak ve ayrıyeten Ukrayna’yı desteklemenin ana yükünü ABD’den devralacak” öngörüsünde bulundu.

Almanya’nın ABD’ye bağımlılığı artmaya devam ediyor

Almanya ve Avrupa’nın savunma için daha fazla efor göstermek zorunda kalması aslında yeni bir durum değil. Trump, 2016’dan 2020’ye kadar süren başkanlığı sırasında da bunu tekraren lisana getirmişti. Alman Dış Alakalar Kurulu’ndan Dominik Tolksdorf, lakin artık durumun bir evvelki Trump periyodundan farklı olduğunu söylüyor:

“Sorun şu ki, Almanya ve Avrupa bugün 2016’da olduğundan daha da savunmasız. Zira Rusya yalnızca Ukrayna’yı değil tüm Avrupa’yı tehdit ediyor ve Avrupa güvenlik siyaseti açısından hâlâ ABD’ye çok bağımlı.”

Alman Dış Münasebetler Kurulu’ndan Dominik TolksdorfFotoğraf: privat

DW’ye konuşan Tolksdorf, öte yandan Avrupalıların en azından Trump’ı artık 2016’ya kıyasla daha düzgün değerlendirebileceğini düşünüyor.

CDU’lu siyasetçi Jens Spahn da Trump’ın Avrupalılar için bir “büyüme” daveti olduğunu söz ediyor:

“ABD bizim en kıymetli müttefikimiz. Avrupa’nın güvenliğini onlar garanti ediyor. Gerçek şu ki, Avrupa ABD olmadan inançta değil. Bu bugün ve öngörülebilir gelecek için de geçerlidir. Bu nedenle lider kim olursa olsun ABD’ye ortağımız olarak muhtaçlığımız var.”

Alman hükümetinin Transatlantik Koordinatörü Michael Link de DW’ye verdiği demeçte, Berlinli siyasetçilerin perde ardında uzun müddettir mümkün bir ikinci Trump devrine hazırlandıklarını anlatıyor.

Milwaukee’deki Cumhuriyetçi Parti kongresine konuk olarak katılan Link, “Hazırlıklardaki en büyük zorluk Trump’ın öngörülemezliği” diyor:

“Hiç kimse Trump’ın ikinci devrinde programının hangi noktalarını uygulayacağını kesin olarak söyleyemez. Bu nedenle her şeyden evvel kendi hareket kabiliyetimizi ve Avrupa Birliği’nin hareket kabiliyetini güçlendirmeliyiz.”

ABD’nin uzun menzilli silahları Almanya’da

Almanya halihazırda savunma harcamalarında bir dönüşüm başlatmış ve temel olarak Rusya tehdidi nedeniyle askeri bütçesini kıymetli ölçüde arttırmıştı. Başbakan Scholz, birkaç gün evvel de Washington’daki NATO doruğunda bir adım daha attı. Lider Biden ile ABD’nin uzun menzilli silahlarının Almanya’da konuşlandırılması konusunda anlaştı.

Hamburg’daki Barış Araştırmaları ve Güvenlik Siyasetleri Enstitüsü’nden Tim Thies, DW’ye yaptığı açıklamada “Şu anda tartışılan silah sistemlerinin birden fazla Trump devrinde başlatıldı” diyerek şöyle devam etti:

“Savunma Bakanı Boris Pistorius’a göre Almanya bu silahların konuşlandırılması için gereken masrafları kendisi karşılayacak. Alman hükümeti gelecekte mümkün bir Lider Trump’tan gelebilecek talepleri öngörüyor üzere görünüyor.”

Almanya için ne değişecek?

Birçok Alman siyasetçi Trump’ın birinci başkanlığını dehşetle hatırlıyor. Trump’ın seçim zaferine hazırlıksız yakalanan Alman siyasetinde Demokrat Parti’den Hillary Clinton’ın ABD Başkanı olması bekleniyordu. Trump ile Alman siyaseti ortasındaki uçurumun o devirde ne kadar derin olduğu -ve hâlâ değişmedi- dönemin Alman Dışişleri Bakanı, şimdiki Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in yaptığı diplomatik olmayan yorumlarla düzgünce ortaya çıkmıştı. Steinmeier 2016 ABD seçim kampanyası sırasında Trump’ı bir “nefret vaizi” olarak nitelendirmişti.

Bu nedenle daha sonra gelen Biden periyodu Almanya’yı rahatlatmıştı.

Alman hükümetinin Transatlantik Koordinatörü Michael LinkFotoğraf: DW

Transatlantik Koordinatörü Michael Link’in görevdeki ABD Başkanı Joe Biden’ınAlmanya için değerini “(Biden) Almanya’yı bir ortak olarak, lakin birebir vakitte AB’yi de bir kurum olarak çok ciddiye alıyor. G7 üzere çok taraflı iştiraklere ve BM üzere milletlerarası örgütlere yatırım yapıyor” diye özetliyor. Yeni Trump periyodunda bu türlü olmayacağını söyleyen Link, “İkinci bir Trump idaresinde durum tam karşıtı olacaktır: Trump mevcut ittifaklar ve birlikler yerine ikili alakaları ve yeni işlemsel ‘anlaşmaları tercih edecektir. AB’ye eşit bir ortak olarak hürmet duymuyor ve Avrupa devletlerini birbirine düşürmeye çalışacaktır” diyor.

Siyaset bilimci Dominik Tolksdorf da Trump’ın seçimleri kazanması halinde “İlişkiler değerli ölçüde soğuyacaktır, lakin tekrar de makul ölçüde yapan bağları sürdürmenin yollarını aramalıyız” sözlerini kullanıyor.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?