•    Haber7-ÖZEL

Hamas’ın lideri İsmail Haniye‘ye yönelik Tahran’da düzenlenen suikast sonucu şehit olduğu haberi dünya gündemine bomba üzere düştü. Haniye suikasti sonrası askeri olarak dünyanın ve Ortadoğu’nun en güçlü ülkelerinden biri olduğunu argüman eden İran’da son yıllarda yaşanan suikast ve vefatlar tartışılmaya başlandı. İran’ın kendi ülkesinde ve ülke sonları dışarısında Cumhurbaşkanı da dahil olmak üzere devlet yöneticilerinin inançta olmadığı ve kolay operasyonlarla gaye alınabildiği gözler önüne serildi.

İran’ın Irak‘a ziyarete giden generalini koruyamaması, Cumhurbaşkanı’nın helikopterde hayatını kaybetmesinin aydınlatılamaması ve ülkesine ziyarete gelen bir bürokratı bile koruyamaması ‘Bölgesel güç’ argümanlarının sorgulanmasına kapı araladı. İran’da yaşanan suikastlere ait konuşan uzmanlar da yaşanan büyük zafiyete ve askeri-istihbari başarısızlığa dikkat çekti.

KASIM SÜLEYMANİ SUİKASTİ

İran’ın son yıllarda yaşadığı en büyük suikastlerden biri 2020 yılında meydana geldi. Irak’a giden İranlı General Kasım Süleymani 3 Ocak 2020‘de ABD’nin Bağdat Havalimanı’nda insansız hava araçlarıyla düzenlediği hücumla öldürüldü. ABD’nin düzenlediği hücumda İran İhtilal Muhafızları Ordusu’na bağlı Kudüs Gücü Kumandanı Süleymani’nin yanı sıra 5 İranlı da hayatını kaybetti. 

Kasım Süleymani İran için çok büyük ehemmiyet arz eden kumandanlardan biri olarak öne çıkıyordu. Süleymani, Afganistan’dan Irak’a, Suriye’den Lübnan‘a İran’ın bölgedeki siyasetlerini belirleyen en kıymetli isimlerden biri olarak biliniyordu. Süleymani, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney‘den sonra ülkenin güvenlik siyasetlerinin belirlenmesinde en büyük tesire sahip isimlerin başında geliyordu.

SÜLEYMANİ SUİKASTİ SONRASI DANIŞIKLI SALDIRI

Süleymani‘nin öldürülmesinin akabinde İran, Irak’taki Ayn el-Esed Hava Üssü‘ne balistik füzelerle kolay bir akın gerçekleştirerek vatandaşlarını sakinleştirmeyle yetindi. Dönemin ABD Başkanı Donald Trump Ocak 2020’de ABD tarafından öldürülmesinin akabinde İranlı yetkililerin kendisiyle irtibata geçtiğini, ABD üssüne düzenlenecek bir saldırıyı evvelden haber verdiğini söylemişti.

Trump, “Bizi aradılar ve dediler ki, ‘Dinleyin, öbür seçeneğimiz yok. Sizi vurmak zorundayız zira kendimize hürmetimiz var’. Bunu anlıyordum. Onları vurmuştuk ve bir şeyler yapmaları gerekiyordu” sözlerini kullanmıştı.

REİSİ’NİN HELİKOPTER KAZASI

İran’da yaşanan bir öteki muammalı mevt de Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin vefatta ortaya çıktı. Doğu Azerbaycan eyaletinden baraj açılışına giden İran Cumhurbaşkanı Reisi dönüş yolunda kaza geçirdi. 3 helikopterle çıkılan yolda başka 2 helikopter amacına ulaşırken İran Cumhurbaşkanı’nı taşıyan helikopter bilinmeyen bir nedenle 20 Mayıs 2024‘te düştü. 

Reisi‘nin helikopter kazasının akabinde İran Devleti kendi cumhurbaşkanlarının yerini bile tespit edemedi. Türkiye’den gönderilen Akıncı ile tespit edilen İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin kaza yerinde cesedi bulundu. Fakat birkaç ay evvel yaşanan bu olayın kaza mı suikast mi olduğu hala ortaya çıkarılamadı. 

MİSAFİR GELEN HANİYE’Yİ DE KORUYAMADILAR

İran’da yaşanan bu kaza ve suikastler şimdi gündemden düşmeden bu kere de İran yeni bir suikaste daha sahne oldu. , İran’da cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan Mesud Pezeşkiyan‘ın yemin merasimine katılmak üzere Tahran‘a giden Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye başkentte kaldığı kelamda inançlı bir konutta atağa uğrayarak şehit edildi. 

Gece 02.00’de gerçekleştirilen suikastin güdümlü füze ile gerçekleştirildiği belirtilirken, İran makamları konuklarına yönelik düzenlenen hücumun nereden yapıldığını bile bilmediğini açıkladı. Yapılan güdümlü füzeli suikaste karşı İran hava savunma sistemlerinin devreye girmediğinin muhakkak olduğu suikastte, saldırıyı gerçekleştirdiği tez edilen İsrail makamlarına Haniye‘nin kelamda inançlı konutunun pozisyonunun bilgisinin nasıl gittiği ise merak konusu oldu. 

ASLAN: HANİYE’Yİ KORUYAMAMAK BÜYÜK ZAFİYET

Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Aslan, İran’ın “savunma” stratejileriyle ilgili tenkitlerde bulundu. Aslan, Haniye’yi şehit eden füzenin öbür ülkeden fırlatıldığına dair yapılan açıklamaları “inandırıcı bulmadığını” tabir etti.
Aslan, olayla ilgili mühimmatın tipi ve kesimleri hakkında kâfi bilgi bulunmadığını belirtti. Aslan, “Eğer büyük bir füze ateşlendiyse, bu durumun İran hava savunma sistemlerini de gözden geçirmemizi gerektirdiğini” vurguladı.

İran’ın hava savunma sistemlerinin aktifliğine dair daha evvel yapılan açıklamaları hatırlatan Aslan, “İran’ın hava savunma sistemlerinin tesirli olmadığı” ve bu savların gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi.

Aslan, Tahran’ın hava savunma kapasitesini sorgularken, “İran Batı kamuoyuna ve kendi halkına ideolojik bildiriler vermek emeliyle vekil örgütler üzerinden hareket ediyor olabilir” şeklinde değerlendirmede bulundu.

Aslan, İran’ın Hamas lideri Haniye’yi koruyamamasının büyük zafiyet olduğunu ve bu durumun “affedilemeyecek bir husus” olduğunu söz etti.

İRAN KORUMADI MI?

Konuyla ilgili Haber7‘ye konuşan Gazeteci Mustafa Uzun Haniye’nin Tahran’ın göbeğinde suikaste uğramasının epey manidar olduğunu belirtirken Dış Siyaset ve Güvenlik Uzman Ömer Özkızılcık ise “Bunu beklemiyorduk. İsrail’in uzun vakittir Hamas başkanlarına yönelik suikast arayışında olduğunu biliyorduk. Ancak genel varsayım İsrail’in bunu İran’da yapamayacağı üzerineydi. Burada en büyük beklenmeyen olay İran’ın Haniye’yi koruyamamış olmasıdır yahut korumamayı tercih etmesidir.” sözlerini kullandı.