Sokak hayvanlarına ait düzenlemeyi içeren Hayvanları Müdafaa Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlandı. İlgili kanun teklifi geçtiğimiz günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Konseyi’nde AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilerek yasalamıştı.

Yasa, sokak köpeklerinin öldürülmesine imkân tanıdığı için hayvan hakları savunucuları ve muhalefet tarafından eleştiriliyor.

Yasada, sokak köpeklerine “ötanazi” uygulanmasının yolunu açan Veterinerlik Hizmetleri Bitki Sıhhati Besin ve Yem Kanunu’na atıfta bulunuluyor. Bu atıfla kanuna dolaylı olarak eklenen kararlarda şöyle deniyor:

“Hayvanlara ötanazi yapmak yasaktır. Lakin, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren yahut düzgünleşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu gayesiyle yahut insan sıhhati için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen durumlarda, veteriner doktor tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilecek. Ötanazi süreci veteriner doktor tarafından yahut veteriner tabip nezaretinde yapılacak.”

Düzenleme ayrıyeten belediyelere sahipsiz hayvanları barınaklarda toplama yükümlülüğü getirdi. Böylelikle bugüne kadar geçerli olan “yakala-kısırlaştır-sal” metodu terk edilmiş oldu. Lakin hayvan hakları savunucuları, Türkiye’deki barınak sayısının yetersizliği ve buna bağlı makus şartlara dikkat çekerek uygulamanın pratikte hayvanların uyutulmasıyla sonuçlanacak bir süreç olduğunu söylüyor.

İktidarın açıkladığı sayılara nazaran, 4 milyon sokak köpeğinin bulunduğu Türkiye’de toplam 105 bin hayvan kapasiteli 322 adet barınak var.

Belediyelere 2028’in sonuna kadar süre

Yeni yasaya nazaran; büyükşehir belediyeleri, vilayet belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması hedefiyle hayvan bakımevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma mecburiliği olmayan belediyeler ile vilayet özel yönetimleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.

Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek yahut sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan yahut bu kaynağı diğer maksatlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine altı aydan iki yıla kadar mahpus cezası verilecek.

Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin şartlarını güzelleştirmekle yükümlü olacak.

Belediyeler, bu tarihe dek hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon süreçlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için mutlaklaşmış en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Kelam konusu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40’ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak.

Kedi ve köpek sahipleriyse hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme prosedürleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.

DW/CÖ,BÖ