Dünyada besin israfı, son yıllarda kritik bir düzeye ulaştı ve bu durum milyonlarca insanın besin kriziyle karşı karşıya kalmasına neden oldu.

Birleşmiş Milletler’in raporlarına nazaran, yıllık üretilen besinin yaklaşık üçte biri israf ediliyor. Bu, dünya genelinde 1,3 milyar ton yiyeceğin çöpe gitmesi manasına geliyor. Besin israfının bu kadar büyük bir boyuta ulaşmasının nedenleri ortasında, üretim fazlası, lojistik meseleler, ambalajlama kusurları ve tüketici alışkanlıkları geliyor. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) datalarına nazaran, dünya çapında bir kesim obeziteyle gayret ederken 828 milyon insan ise açlıkla çaba ediyor. Uzmanlar, besin israfını azaltmak için tüketici eğitimi sağlamayı ve yiyecekleri dönüştürmeyi öneriyor.

Bu fikirde herkesin sorumluluk alması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Emre Hastaoğlu, “Dünyada en çok ekmek israf eden 3. ülke haline gelmemizin en büyük nedeni bilinçsiz olmamız. Besin israfını azaltmanın bir yolu da planlı ve şuurlu alışveriş yapmaktır. Bu listeyi yaparken de bütçemize uygun gereksinimimiz olan şeyleri muhtaçlığımız kadar almamız gerekir” açıklamalarına yer verdi.

“Yılda 1.3 milyar ton besin israf ediliyor”

Açıklanan bilgilere nazaran dünyada üretilen besinin 3’te 1’i israf edildiğini söyleyen Hastaoğlu, “Gıda bizim gezegenle ortamızda kurduğumuz en değerli bağ. Besin israfı, tüketilebilir seviyede ki besinin ya tüketilmez hale gelmesi ya da son kullanma tarihinin geçmesiyle birlikte artık insanların tüketemeyeceği evreye gelmesi demektir. Dünyada üretilen besinin 3’te 1’i israf ediliyor. Bu durum tüketilmeden israf olması demek. Hasattan son tüketiciye kadar herkesin sorumluluğunda olan, bu süreç içerisinde herkesi etkileyebilecek yalnızca besin üreticisini değil hem çevreyi hem doğayı hem de gelecek jenerasyonları etkileyecek ögeler ortasında yer almakta. 2023 yılında Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün açıkladığı rapora nazaran yılda 1.3 milyar ton besin israf ediliyor. Ülkemizde ise günde 4.3 milyon adet ekmek israf ediliyor. Genel olarak bakıldığında dünyada üretilen besinin 1/3’inin israf edilmesi çok büyük ve önemli bir oran. 2050 yılında nüfus artışıyla besin muhtaçlığımız yüzde 60 oranında artacağın ön görülmekte. Biz besin israfının yarısını bile engellesek 2040 – 2050 yıllarında yaşanması olası olan besin savaşının da önüne geçebilir” sözlerini kullandı.

“İsrafı azaltmanın yolu planlı alışveriş”

Gıdaya kolay ulaşmanın, besin israfına neden olduğunu belirten Hastaoğlu, “Eskiden bu kadar besin çeşitlerine ve ölçüsüne kolay ulaşım sağlayamıyorduk. İsrafı azaltma yolunun en başında şuurlu tüketim yer alıyor. Bizler ekmek yere fikir öpüp başımız üstüne koyan toplum içerisindeyken dünyada en çok ekmek israf eden 3. Ülke haline gelmemizin en büyük nedeni bilinçsiz olmamız yer alıyor. Besin israfını önlemenin en kıymetli etkeni, yiyeceklerin tekrar kullanabilir olmasını aile halkının biliyor olması. Örneği bugün pilav yaptık ve arttıysa yarın kadınbudu köfteye dönüştürebiliriz. Günümüzde yaşanan açlığın sebebi yetersiz besin üretimi değil besinin yetersiz ve istikrarsız dağılımı olduğunu görüyoruz. Dünyanın bir kısmında obeziteyle uğraş yaşanırken bir kısımda açlıkla çaba ediliyor. Besin israfını azaltmanın bir yolu da planlı ve şuurlu alışveriş yapmaktır. Bilhassa ramazan ayında da tavsiye edilir. Açken alışveriş yapılmaması kıymetlidir zira gereksinimimiz olmayan yiyecekleri de ister hale geliriz alırız ve doyduktan sonra tüketmeyebiliriz. Alışverişe çıktığımızda bir liste yapmalıyız. Bu listeyi yaparken de bütçemize uygun gereksinimimiz olan şeyleri gereksinimimiz kadar almamız gerekir” dedi.