Son dakika haberi: Ankara Esenboğa Havalimanı’nda gerçekleşen ve 2. Dünya Savaşı’ndaki takas sahnelerini aratmayan operasyonun perde gerisinden epeyce değerli ayrıntılar ortaya çıktı.

Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) dünyaya parmak ısırtan çalışması, aylar öncesinden titizlikle hazırlandı. Takasın gerçekleştiği anları, ABD Başkanı J. Biden canlı yayında dakika dakika izledi. Teşkilatın, “Güvenlik, Disiplin, Kapalılık, Sorumluluk” ilkeleri üzerine bina ettiği takas sürecinde tüm ayrıntılar düşünüldü ve operasyon kusursuz formda sonuçlandı. 

İLK TEMAS…

Takas diplomasisi ABD, Rusya ve Almanya’nın Türkiye’den yardım istemesiyle başladı. Türkiye’nin Rusya- Ukrayna savaşında sergilediği yapan tavır, bu iki ülke ortasında muvaffakiyetle sonuçlanan takas operasyonuna konut sahipliği yapması, Ankara seçeneğini ön plana çıkardı.

İlgili ülkelerin servisleri ile iki ay boyunca İstanbul ve Ankara’da iki üst seviye toplantı gerçekleştirildi. Tarafların teklifi netleşince Lider Recep Tayyip Erdoğan’ın onayı ile MİT harekete geçti.

NEDEN MİT TERCİH EDİLDİ?

Takas konusunda Rusya da ABD de Türkiye’de olmasını kabul etti.

Sabah gazetesinden Okan Müderrisoğlu’nun haberine nazaran, bunun birinci nedeni Türk istihbarat teşkilatına duyulan “güven” olarak açıklandı. Hatta, “Amerikalılar başları sıkışınca müttefik olarak Türkiye’yi hatırlıyorlar” yorumu da yapıldı. MİT’ten katkı istenmesinin ikinci nedeni ise “yüksek disiplini” oldu.

Üçüncü faktör olarak, “mutlak kapalılığa riayet” ve dördüncü olarak da “sorumluluk duygusu” ön plana çıktı. ABD ve Rusya’ya, “Siz açıklama yapana kadar biz bir paylaşım yapmayacağız” garantisi de verildi.

BIDEN İÇİN ÖZEL RİCA

Takas operasyonu öncesinde ABD’den farklı bir talep geldi. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Teşkilat Başkanı İbrahim Kalın’ı aradı. Sullivan, takas sürecinin Türkiye saatiyle 17.00’de başlamasını rica etti.

ABD Başkanı Biden’ın değiş tokuşu canlı olarak izlemek istediğini belirtti. Aslında farklı ülkelerden getirilen tutuklu ve mahkumları taşıyan uçakların kimileri Ankara’ya inmek üzereydi. Buna karşın, tesirli vakit idaresi uygulandı.

Takası dakika dakika izleyen Lider Biden evvel basın toplantısı yaptı, akabinde teşekkür için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı aradı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de teşekkür iletisi yolladı.

UÇAKLAR BİRBİRİ GERİSİNE İNDİ

Takas için Esenboğa Havalimanı’nın olağan yolcu trafiğinden ve gözlerden uzak bir köşesi belirlendi. Alanda, hayatın olağan akışını kesecek yahut sivillerin dikkati çekecek bir faaliyet izlenimi verilmedi. MİT’in koordinesinde evvel Slovenya’dan gelen birinci uçağın tekeri piste değdi. Sırasıyla Norveç, Rusya, Almanya ve ABD’den gelen uçakların da alana inmesi ile birinci kademe tamamlandı. İkinci kademede rehinelerin sıkıntısız ve emniyetli halde karşılıklı olarak uçaklara aktarılmasına geçildi. Operasyon boyunca takası yapılacak 26 kişinin güvenliği ön planda tutuldu.

ÖZEL ODALAR HAZIRLANDI

Takas için Esenboğa Havalimanı’nda özel odalar hazırlandı. Saklılığın değeri nedeniyle rehineleri sıhhat denetiminden geçiren takım de MİT işçisi idi. Takasın bir kısmı şahsen uçaktan uçağa, bir kısmı ise özel odalarda gerçekleşti. Evvel Rusya’nın teslim alacağı 10 kişinin, akabinde Rusların teslim edeceği 16 kişinin uçaktan intikali sağlandı. 10 kişi Moskova’ya dönecek Rus uçağına, 3 kişi Washington’a dönecek ABD uçağına, 13 kişi de Almanya uçağına aktarıldı.

TAM MANASIYLA İSTİHBARAT DİPLOMASİSİ GERÇEKLEŞTİ

Takas sırasında, MİT’in devreye girmesi ile tahlile bağlanan bir pürüz de yaşandı. Takasa bahis isimler ortasında yıllardır görülmemiş olanlar da vardı. Teslim alınan şahısların nitekim istenen isimler olduğunun belirlenmesi için taraf ülkelerin vazifelileri bir ortaya getirildi. Yüz yüze görüşme ile teyitler alındı.

Rusya’dan hapishane kıyafetiyle getirilenler için Amerikalılar özel kıyafet hazırlamıştı. Kıyafet değiştirme ve özgürlüğe kavuşma anı özel odada bulunanların gözlerinin yaşarmasına neden oldu. Takasla gelenler, bir cezaevinden çıkarılıp özel uçağa bindirildiği için başlarına ne geleceğinden habersizdiler. Yeni kıyafetlerini giydikleri sırada Ankara’da olduklarını ve ülkelerine döneceklerini öğrendiklerinde ise hem hayatlarının şokunu hem de en keyifli anını yaşadılar.