Prof. Dr. Selim Badur, maymun çiçeğinde pandemi riskini değerlendirdi

Maymun çiçeği hastalığı gençleri gaye alıyor

İSTANBUL – Maymun çiçeği virüsü (Mpox) hadiselerinin çeşitli ülkelerde tespit edilmesiyle ‘pandemi’ tedirginliği yaşanırken Prof. Dr. Selim Badur, hususa dair kıymetli açıklamalarda bulundu. Maymun çiçeği hastalığında pandemi riskinin bulunmadığını belirten Prof. Dr. Badur, virüse karşı bilhassa çocuklar ve gençlerin dikkatli olması gerektiğini belirtti.

Afrika’da başlayan maymun çiçeği virüsünün kıta dışına çıkarak farklı ülkelerde de görülmesi, tüm dünyada tedirginliğe yol açtı. Dünya Sıhhat Örgütü de global acil durum ilan etti. İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Badur, maymun çiçeği virüsüne dair kıymetli bilgiler vererek Covid-19’da olduğu üzere bir pandemi riskinin bulunup bulunmadığını anlattı.

“Tüm dünyada gündemde olan bir enfeksiyon hastalığıyla karşı karşıyayız. Maymun çiçeği, yeni bir enfeksiyon hastalığı diye düşünülüyor. Aslında 1950’lerden beri bilinen bir enfeksiyon hastalığı” diyen Badur, “Bizim için değerli olan, Covid-19 pandemisini yaşayan tüm toplumların ‘Aynı şeyleri yaşayacak mıyız, yeniden kapanmalar olacak mı, kısıtlamalar olacak mı?’ sorularının cevabını vermek. Bu türlü bir riskin bulunmadığını belirtmek isterim” sözlerini kullandı.

“Solunum yoluyla bulaş kelam konusu değil”

Prof. Dr. Badur, maymun çiçeği virüsünün neden pandemi riski taşımadığını şöyle açıkladı:

“Virüsleri genomlarına nazaran DNA, RNA diye ayırmak mümkün. Bu bir DNA virüsü. Öbür teneffüs virüslerinden farklı bir virüs. Birincisi, Covid’de yeni varyantların ortaya çıkması üzere, mutasyon dediğimiz farklılaşmalar burada kelam konusu değil. İkincisi, Covid-19, grip üzere büyük salgınlar yapan hastalıklarda etkenler teneffüs yolundan bulaşırlar. Maymun çiçeği hastalığında teneffüs yoluyla bulaşma kelam konusu değil. Daha çok döküntüsü olan, hastalığı olan bireylerle cilt teması sonucu bulaşmakta. Bu da bulaşı ve süratle yayılmayı kısıtlayan bir durum. Üçüncüsü, Covid-19’da hastalık belirtisi olmayan, asemptomatik dediğimiz olgular toplumda hastalığın yayılmasını kolaylaştıran bir faktördü. Lakin bu hastalıkta belirtisiz seyretme kelam konusu değil. Belirtilerle karşınıza çıkan bir bireyi gördüğünüz vakit ondan uzak durma, yakın temasa girmeme sonucu kendinizi korumuş olursunuz. Bu saydığımız faktörler, Covid19’da gördüğümüz yaygın hastalık, büyük bir salgın ve pandeminin maymun çiçeği hastalığı için kelam konusu olmadığının delili.”

Hastalığın belirtilerinin döküntüler, halsizlik, yüksek ateş ve lenf bezlerinde şişme olduğunu belirten Prof. Dr. Selim Badur, “Çok tipik olarak yıllar evvel bilinen ve çok ölümcül seyreden çiçek hastalığında olduğu üzere bedende çeşitli lezyonlar, içi sıvı olan çeşitli döküntüler görülmekte. Bunlar aracılığıyla virüs bulaşmakta. Klinik tablosu çok tipik, çok bariz ve hastayı tanımak çok kolay. Bu nedenle yaklaşım, tedbir açısından biraz şanslıyız” dedi.

“Bağışıklık sistemi zayıf olanlar risk kümeleri arasında”

Maymun çiçeği hastalığında mevt riskine de değinen Prof. Dr. Selim Badur, “Ölüm riski çok az. Ölümcül bir hastalık diye kabul etmek mümkün değil. Hastalığa yakalananlar 2-4 hafta içinde iyileşmekteler. Lakin makul risk kümeleri dediğimiz, immün sistemi zayıflamış hastalarda, yeni doğanlarda, küçük çocuklarda hastalığın daha ağır seyrettiğini biliyoruz” dedi.

“Maymun çiçeği hastalığının tedavisi yok”

Yurt dışından, bilhassa Afrika’dan ülkemize gelecek bireylerde fizikî muayene ile döküntü olup olmadığına dair denetim yapılmasının uygun olacağını belirten Badur, yurt dışına çıkacak olan şahıslara de döküntüsü olan şahıslarla temastan kaçınmaları ikazında bulundu. Bu hastalığın spesifik bir tedavisinin olmadığını belirten Prof. Dr. Badur, “Koruma açısından aşı değerli. Çiçek hastalığı ile birebir aileden bir virüs. 1980’lere kadar uygulanan çiçek aşısı, bu hastalığa karşı yüzde 80-85 oranında kollayıcı. Bilhassa 40 yaş ve üstü bireyler, yani vaktinde çiçek aşısı olmuş bireyler bağışık olarak kabul edilmeli. Daha gençler ve çiçek aşısı yaptırmamış olan bireylerde bu enfeksiyon kelam konusu” tabirlerini kullandı.

“Aşısı var lakin yaygın olarak kullanılmıyor”

Çiçek aşısı olmadıkları için maymun çiçeği virüsünün daha ağır olarak çocuklarda ve gençlerde görüldüğü belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Badur, “Şu an maymun çiçeğine karşı iki aşı var lakin yaygın olarak kullanılmıyor. Risk kümelerine uygulanıyor. Örneğin bu virüsle çalışan sıhhat çalışanlarına uygulanmakta. Hayvanlardan, bilhassa kemirgenlerden bulaştığı biliniyor. Evcil ya da yırtıcı hayvan ticareti yapanlara da bu aşı uygulanabilir. Fakat yaygın, sistematik, toplumun aşılanması diye bir şey kelam konusu değil” diyerek sözlerini sonlandırdı.