İstanbul, Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Culex” çeşidi sivrisineklerden bulaşan ve Batı Nil ateşine yol açan virüs salgınına karşı uyardı. Prof. Dr. Yavuz, Batı Nil virüsü enfeksiyonuna bağlı hadiselerin Marmara bölgesinde, Bursa ve İstanbul‘dan bildirilmeye başlandığını kaydetti ve bu virüsün beyne yerleşme riski nedeniyle yaşlılarda ölümcül olabildiğine işaret etti.

Ülkemizde birinci sefer 2010 yılında ortaya çıkan ve en son 2019’da salgın yapan Batı Nil virüsüne bağlı olguların, Marmara bölgesinde bilhassa baraj gölleri ve sakin suların çok olduğu yerlerde tekrar ortaya çıktığını kaydeden KLİMİK Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, değerli açıklamalarda bulundu. Yavuz, Bursa ve İstanbul üzere vilayetlerden olayların bildirildiğine işaret ederek hastalığın virüsü taşıyan kuşlarla temas eden Culex tipi sivrisineklere, onlardan da insanlara bulaştığını belirtti. Virüsün, bilhassa yaşlı nüfusta, merkezi hudut sistemini tutarak menenjite yol açabildiğini kaydeden Prof. Dr. Yavuz, bildirilen olayların da hastaneye yatış gerektiren ağır olgular olduğunu kaydetti.

“HER YER İLAÇLANMALI”

Prof. Dr. Yavuz, “Yüzde 80, hastalığı hafif geçiriyor. Fakat yaşlılar ve bağışıklığı baskılanmış şahıslarda ağır ve ölümcül olabiliyor. Lokal idareler ve ilgili bakanlıkların işbirliğiyle Afrika’dan gelen kuşların göç yolları üzerindeki vilayet ve ilçelerimiz başta olmak üzere, sivrisinekle çabada daha faal tedbirler almalıyız. Bilhassa sakin sularda süratle üreyebilen bu virüs, Culex tipi sivrisineklerin de süratle çoğalabildiği alanlar. Bu nedenle kapalı çiftlikler ve yazlıklar da dahil, havuzlar, bidonlar, lastik içleri üzere su birikintisi yaratacak her türlü kaynağın ilaçlanması yahut kurutulması gerekli. Şahsî olarak da sinek kovucular yahut cibinlik, sineklik üzere tedbirler alınabilir” diye konuştu.

“VAKALAR MARMARA BÖLGESİNDE YOĞUNLAŞIYOR”

Prof. Dr. Yavuz, şunları söyledi: “Aslında şu anda ülkemizde yeni enfeksiyon problemleri içinde daha ciddiye almamız ve korunmak için daha çok gayret harcamamız gereken şey, Batı Nil ateşi. Toplumda, M çiçeğinden daha fazla kasvet yaşıyoruz. Bu virüsün değerli bir özelliği, genelde semptomsuz seyretmekle birlikte olguların bir kümesinde ateşli bir hastalık, bir kümesinde da merkezi hudut sistemi dediğimiz beyni ya da omuriliği etkileyebiliyor. İşte bunlarda biraz ölümcül olabiliyor. Yaptığı pikler açısından çok öngörülebilir bir virüs değil açıkçası. Belirli periyotlarda daha çok hadise oluyor. Mesela yıllarca hiç görmüyorsunuz. Akabinde birden hadise sayıları artıyor. 2010 yılında Türkiye’de en büyük salgınını yapmıştı. Daha çok Ege bölgesindeydi. 2019’dan beri bu türlü bir artış görmemiştik. Hadise sayılarında besbelli bir artış var şu anda. Temel olarak Marmara bölgesinde ağırlaşıyor olaylar. İstanbul dahil olmak üzere Bursa, o bölgeler… Genelde gölü olan, barajı olan, dingin su kaynağı olan ilçelerde daha çok görüyoruz. İstanbul’da Avrupa Yakası yükte. Bizim, hastanelerde gördüğümüz en ağır ve en ender görülen formdaki hastalar oluyor. Hasebiyle en ağır formundan 10 olay görüyorsanız, en az bin-bin 500 olabilir hafif hadiseler da.”

ATEŞ, KIRIKLIK, HALSİZLİK…

Hastalığın çocuklar ve erişkinler için çok büyük risk taşımadığını, sivrisineklerin virüs bulaştırdığı şahısların yüzde 80’inin belirti bile vermeden hastalığı geçirebildiğini anlatan Prof. Dr. Yavuz, yaşlılardaki riske vurgu yaparak şu bilgileri verdi: “Yaşlılarda yüzde 10’u aşan bir vefat riski var. Virüs bulaşan şahısların yüzde 80’inde hiçbir belirti olmuyor. Virüsü alan bireylerin yüzde 20’sindeyse semptomlar ortaya çıkabiliyor. Semptomatik olanların yüzde 90’ında ateşli bir hastalık oluyor. Ateş, kırıklık, halsizlik oluyor. Yaz aylarında ateşli hastalık olduğu vakit zati aslında aklımıza geliyor. Kas, eklem ağrıları, kimilerinde da döküntü olabilir. Yani bedende üst bölgelerde bilhassa, döküntü olabilir. Kendi kendine aslında bir hafta 10 gün içinde geçen bir hastalık. Lakin virüsü alanların yüzde 1-2’lik bir kümesinde, semptom gösterenlerin de yüzde 10-20 kadarında, beyin ya da medulla spinalis dediğimiz omuriliği tutan bir enfeksiyon gelişebiliyor. İşte bizim korktuğumuz bu oluyor”

“AĞIR HASTALARDA FELCE BİLE NEDEN OLABİLİYOR”

Merkezi hudut sistemi tutulumları olduğunda beyin zarı iltihabı, beynin dokusunu tutan ensefalit ve hatta felç dahi görülebildiğini belirten Prof. Dr. Yavuz, “Baş ağrısı, şuur değişikliği, kişilik değişiklikleri, dengesizlik, hareketlerde yavaşlama, Parkinson üzere bir tablo (çünkü Parkinson’un etkilediği bölgeleri tutan bir virüs bu), ellerde titreme olabiliyor. Bu sivrisinekler evvelce beri ülkemizde var olan sivrisinekler. Culex dediğimiz çeşit aracılığıyla bulaşıyor. Sivrisinekler de bu virüsü kuşlardan alıyorlar. Hem Türkiye, hem İstanbul, kuş göç yolları üzerinde. Daima bir kuş girişi oluyor. Kuş girişi demek, virüsün de girişi olduğu manasına geliyor. Sivrisinekler, bunu atlara da bulaştırabiliyor. Hatırlarsanız geçen yıllarda Karacabey’deki atlara da bulaşıp ölümlere neden olmuştu. Beşerler ortasında bulaşma riski yok. Yani beşerden beşere geçmiyor” dedi.

“HAVALAR SICAK GİTMEZSE EYLÜL-EKİM ÜZERE SONLANIR”

Genellikle yaz hastalığı üzere olan Batı Nil ateşinin her yaz ortaya çıkmama nedeninin de uygun iklim şartlarıyla alakalı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Yavuz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sivrisineğin olması gerekiyor bulaşması için. Ama özgün iklim şartları da gerekiyor. Yani aslında biz her yaz Batı Nil ateşi ile ilgili bir sorun yaşamıyoruz. Yağışların çok arttığı, akabinde çok sıcak havaların geldiği periyotlar ülkü şartları oluşturuyor. Bizde genelde Temmuz-Ağustos aylarında ortaya çıkıyor, Ağustos-Eylül’de pik yapıyor ve en yüksek sayılarına ulaşıyor. Havaların durumuna nazaran de Eylül-Ekim üzere ekseriyetle bitmesi bekleniyor. Ancak havalar ısındıkça bu periyot uzayabiliyor. Bizim dışımızda İsrail’de bir salgın var şu anda. Çok yüksek sayılar bildirdiler, Haziran’a kadar yalnızca 164 olay bildirdiler ki bunlar da önemli olaylar, yani nöroinvaziv, beyni etkileyen hadiseler.”

AŞISI YOK, TAKVİYE TEDAVİLER UYGULANABİLİYOR

“BAKANLIK VE BELEDİYELER ÇALIŞMA YAPIYOR”

Yavuz, kelamlarını şöyle noktaladı: “Burada değerli olan tüm paydaşların ortak çalışması. Sonuçta bir kuş göçünü engelleme bahtınız yok. İstanbul için söyleyecek olursam biz aslında dün KLİMİK derneği olarak bir toplantı yaptık. Orada da tüm paydaşlardan da temsilciler vardı. Şunu görmekten de çok büyük memnunluk duydum, çok koordineli hoş bir çalışma yapılıyor şu an. Hem bakanlık hem de vilayet ilçe belediyeleri tarafından. Olayın farkındalığı çok yüksek. Bir de şu bahiste uyarmak istiyorum aslında dünkü toplamda de lisana getirildi, bilhassa mesela İstanbul etrafında çiftlik vs ve kullanılmayan konutlarda daha çok olmak üzere, belediyenin de giremediği birtakım özel alanlar var. Havuzlar, su doldurulmuş bidonlar, lastikler, içinde su olan her şey, her türlü su birikintisi, su koyduğunuz en küçük kapların içinde bile sivrisinekler çoğalabiliyor” dedi.