Başkanlığın toplumsal medya hesabından yapılan bilgilendirmede, “M çiçeği testi ne vakit yaptırılmalı?”, “M çiçeği belirtileri nelerdir?”, “M çiçeği belirtileri olan kişi ne yapmalı?”, “M çiçeği nasıl tedavi edilir?” üzere merak edilen sorulara cevap verildi.

Hastalığa ait paylaşılan sorular ve cevapları şöyle:

M ÇİÇEĞİ NEDİR?

M çiçeği, klinik olarak daha hafif olmasına karşın, semptomları geçmişte çiçek hastalarında görülenlere benzeyen, nadiren ölümcül olabilen, hayvandan beşere bulaşan viral bir hastalıktır. Beşerden beşere da bulaşabilmektedir.

M ÇİÇEĞİ TESTİ NE VAKİT YAPTIRILMALI?

M çiçeği olduklarını düşünen yahut M çiçeği olan biriyle yakın temaslı olan şahıslar, bir sıhhat kuruluşuna istişareli ve bireye test yapılıp yapılmamasına doktor tarafından karar verilmeli.

M ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

M çiçeği ekseriyetle ateş, teneffüs sistemi semptomları (boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı yahut öksürük gibi), baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, büyümüş lenf nodları ve hastalığa mahsus karakteristik cilt döküntüleri olarak belirti gösterir.

M ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ OLAN KİŞİ NE YAPMALI?

Yeni yahut açıklanamayan bir cilt döküntüsü fark edilince bir sıhhat kuruluşuna başvurulmalı. Sıhhat kuruluşuna başvuruncaya ve test sonuçları çıkana kadar diğerleriyle yakın temastan (cinsel temas dahil) kaçınılmalı. Test sonucu olumluysa, pak ve sağlam cilt görünümüne kavuşana kadar (cilt döküntüleri kabuklanıp düşerek iyileşecek) hasta kendini izole etmeye devam etmeli. Hasta, ateş, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı yahut öksürük belirtileri ortadan kaybolana kadar izole olmaya devam etmeli.

Hasta, kendini izole ederken diğerleriyle temastan kaçınmalı (cinsel temas dahil), yalnızca tabibe görünmek için yahut acil durumlar için dışarı çıkmalı, toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçınmalı. Hasta, izolasyondan çıkması gerektiği durumlarda, cilt döküntülerini kapatmalı ve yüze düzgün oturan bir maske takmalı.

M çiçeği virüsü, cilt döküntüsü, kabuklar, beden sıvılarına direkt temas yoluyla şahıstan bireye bulaşabilir. M çiçeği virüsü, uzun periyodik, yakın temas, cinsel temas ile bireyden şahsa bulaşabilir.

Bazı hastalar, M çiçeği belirtileri başlamadan 1-4 gün evvel de virüsü diğerlerine bulaştırabilir.

M ÇİÇEĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

M çiçeği için özel olarak geliştirilmiş bir tedavi bulunmuyor fakat virüsler ortasındaki genetik benzerlikler nedeniyle, çiçek hastalığını tedavi etmek için kullanılan antiviral ilaçlar, M çiçeği tedavisinde kullanılabilse de aktifliği tam olarak kanıtlanmış değil.

EVCİL HAYVANIMA M ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BULAŞABİLİR Mİ?

M çiçeği, zoonotik (hayvanlar ve beşerler ortasında bulaşabilen) bir hastalıktır lakin şu anda M çiçeği virüsü için evcil hayvanlar yüksek risk taşımıyor.

DÜNYA SIHHAT ÖRGÜTÜ: M ÇİÇEĞİ SALGINI DENETİM ALTINA ALINABİLİR VE DURDURULABİLİR

Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Yeni M çiçeği salgını denetim altına alınabilir ve durdurulabilir. Bunu yapmak için milletlerarası kuruluşlar, ulusal ve mahallî ortaklar, sivil toplum kuruluşları, araştırmacılar, üreticiler ve üye ülkeler ortasında koordineli bir aksiyon gerekir.” dedi.

Ghebreyesus, DSÖ üyesi ülkelerin M çiçeği virüsüyle (mpox) ilgili bilgilendirildiği toplantının açılışında konuştu.

2022’de global M çiçeği salgınının başlamasının akabinde DSÖ’ye 100 binden fazla doğrulanmış olay bildirildiğini söyleyen Ghebreyesus, Afrika’da M çiçeği olaylarında gibisi görülmemiş bir artış yaşandığını bildirdi.

Ghebreyesus, “Bulaşma artık Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde ağırlaşıyor ve 2024’te bildirilen hadiselerin yüzde 90’ı burada. Yalnızca bu yıl 575 mevt de dahil 16 binden fazla kuşkulu olay görüldü.” diye konuştu.

“klad 1b“ tipinin süratle yayılması nedeniyle M çiçeği virüsünü “uluslararası ehemmiyete sahip halk sıhhati acil durumu” olarak ilan ettiğini hatırlatan Ghebreyesus, geçen ay daha evvel hadise bildirilmeyen ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ne komşu Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda’nın yanı sıra Tayland ve İsveç’ten “klad 1b” tipi olayların bildirildiği söz etti.

KÜRESEL M ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ STRATEJİK HAZIRLIK VE MÜDAHALE PLANI

Ghebreyesus, DSÖ ve ortaklarının koordineli global, bölgesel ve ulusal gayretler yoluyla M çiçeği salgınını durdurmak için “Küresel M çiçeği virüsü Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı” geliştirdiğini kaydederek, “Plan, kapsamlı nezaret ve müdahale stratejilerinin uygulanmasına, araştırmanın ilerletilmesine ve tıbbi karşı tedbirlere eşit erişimin sağlanmasına, zoonotik bulaşmanın en aza indirilmesine ve toplulukların salgın tedbire ile denetimine faal olarak katılmalarının sağlanmasına odaklanıyor.” sözlerini kullandı.

Virüse karşı hazırlıklı olmak ve müdahalenin temel alanlarında uyumu geliştirmek için çok çeşitli milletlerarası, bölgesel, ulusal ve mahallî ortaklarla çalıştıklarına işaret eden Ghebreyesus, DSÖ Afrika Bölge Ofisinin, en fazla gereksinimi olduğu Afrika Bölgesi’nde, Afrika Birliği Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (Africa CDC) ile işbirliği içinde M çiçeği müdahale uğraşlarının uyumuna ortaklaşa öncülük edeceğini kaydetti.

Ghebreyesus, “Yeni M çiçeği salgını denetim altına alınabilir ve durdurulabilir. Bunu yapmak için milletlerarası kuruluşlar, ulusal ve lokal ortaklar, sivil toplum kuruluşları, araştırmacılar, üreticiler ve üye ülkeler ortasında koordineli bir aksiyon gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.

M ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ

M çiçeği virüsü, fareler ve sincaplar üzere kemirgen hayvanlardan yahut enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor. Virüsün neden olduğu beden döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve gibisi eşyaları kullanmak ve beden sıvılarıyla temas etmek en kıymetli bulaş nedenleri ortasında yer alıyor.

İlk belirtiler virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor. Virüs genelde yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine emsal kabarcıklara neden oluyor.

Özel bir tedavi yolu olmayan hastalığın tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor. Olayların büyük kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sıhhatine kavuşuyor.

DSÖ, “maymun çiçeği hastalığı (Monkeypox)” ismini, 2022’de ırkçılık ve ayrımcılık derdiyle “mpox” olarak değiştirmişti.