Stockholm Memleketler arası Su Enstitüsü (SIWI) tarafından 1991’den beri düzenlenen Dünya Su Haftası’nın 25-29 Ağustos günlerini kapsayan bu yıldaki teması “Sınırları Aşmak: Barışçıl ve Sürdürülebilir Bir Gelecek için Su” olarak belirlendi.

Askeri taarruzlar nedeniyle sivil halkın suya erişiminin nasıl engellendiğinin örneklerinden biri Gazze’de yaşanıyor. İsrail’in Gazze’ye 7 Ekim 2023’te başlattığı akınlar nedeniyle binlerce kişi hayatını kaybederken insani kriz de derinleşiyor. Yaşanan ıstırapların başında pak suya erişim sorunu geliyor.

AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Sümer, çölleşmenin süratli yaşandığı coğrafyalardan biri olan Orta Doğu’da yer alan Gazze’nin, İsrail akınlarıyla birlikte iklim değişikliğinin tesirlerini de ağır formda hissettiğini bildirdi.

Bölgede yetersiz olan yağışın daha da azaldığını, buharlaşmanın arttığını ve süratli nüfus artışının kişi başına kullanılabilir su ölçüsünü azalttığını belirten Sümer, İsrail taarruzlarının akabinde su varlığının daha da sorunlu hale geldiğini vurguladı.

Sümer, “Su zengini sayılabilmek için yıllık 10 bin metreküp su varlığı gerekiyor. Gazze bunun çok çok altında bir su varlığına sahip ve bu suyun tıpkı vakitte ölçüsü dışında kalitesinde de çok büyük eza var. Bölge coğrafik olarak tuzlu suların tatlı sulara ağır olarak karıştığı bir bölge. Uzun yıllardır Yemen, dünyada su krizini en ağır yaşayan ülkelerin başında geliyordu fakat Gazze son 1 yıldaki yıkımla Yemen’i de geride bırakarak dünyada su krizini en fazla yaşayan bölge haline geldi.” dedi.

– “KADINLAR, EN ÇOK ETKİLENEN GRUP”

Gazze’ye su sağlayan esas ırmaklarda akışın daima olmadığını aktaran Sümer, milletlerarası bağışçılar tarafından hayata geçirilen desalinasyon (deniz suyunu tuzdan arındırma) projelerinin, pahalılığı ve bölgedeki sucul ortama ziyan verme potansiyeli nedeniyle Gazze’ye uygun olmadığını tabir etti.

Gazze’de su krizinden en çok etkilenenlerin bayanlar ve çocuklar olduğunu, salgın hastalıklar nedeniyle gelişmiş ülkelere nazaran 10 kat daha fazla çocuk vefatının kayıtlara geçtiğini lisana getiren Sümer, şöyle devam etti:

“Gazzelilerin başta içme suyu olmak üzere su konusunda büyük zahmetleri var ve içme suyunu çok uzun kaynaklardan taşıyarak getirmek durumundalar. Fizikî sorunlara yol açacak derecede tartıdan bahsediyoruz ya da uzun mühlet kuyruklarda beklemeleri gerekiyor. Bölgeye bir tankerle su getirildiğinde orada kuyruğa girip yarım günlerini heba etmeleri kelam konusu. İkincisi, su krizi, içme suyu dışında hijyen ve sanitasyon konusunda büyük kahırlara yol açıyor. Bunlarla da yüklü olarak bayanlar uğraşıyor. Suya bağlı hastalıklar bölgede ağır artış eğiliminde. Kolera üzere, berbat kaliteli su kaynaklarında, mikroorganizmaların yayılarak hastalıklar meydana getirdiğini biliyoruz. Bu üzere sebeplerle bayanlar bölgede en çok etkilenen, dezavantajlı küme.”

– “BÖLGE DIŞI KAYNAKLARDAN SU TRANSFERI YAPILABiLiR”

Gazze’de su sorununun süreceği ve gelecekte bölge dışı kaynaklardan su transferinin gündeme gelebileceği öngörüsünü paylaşan Sümer, şu an için en acil gereksinimlerden birincisinin su, ikincisinin ise besin olduğunun altını çizdi.

Sümer, “Bunların tahlilinde gelir yani mali kaynak çok değerli. Gazze’de ne yazık ki bu mevzuda önemli meşakkatler var. Yani gelir getirici faaliyette bulunan insan sayısına kıyasla nüfus çok fazla.” diye konuştu.

Gazze’de kuru tarım yapıldığını hatırlatan Sümer, bölgede eski jenerasyon sulama sistemlerinin kullanıldığına ve bunun da tarımda çok su kullanımına neden olduğuna değindi.

Bölgede toprağı nemlendirebilecek bir yağışın kelam konusu olmadığı üzere yere düşen yağmurun da akışa geçemeden buharlaşıp kaybolduğundan bahseden Sümer, çölleşmeyle uğraş edebilmek için yapılabileceklerden birinin suya sağlam bitki kümelerinin bölgede kullanılması olduğunu ancak bölgede savaş durmadan ve birinci devirde dış yardımlar olmadan bunların yapılamayacağını kaydetti.

Su kaynaklarının yetersiz ve yağışın az olmasının Gazze’deki ağaç varlığını olumsuz etkilediğini ve zeytinyağı üretiminde esas tedarikçiler ortasına girebilecekken Gazze’nin bu potansiyeli kullanamadığını belirten Sümer, “Bölgede klâsik olarak dikilen zeytin ağacı üzere ağaçlar da yerleşim yeri gayesiyle kesildi ki aslında bunlar ölümsüz ağaçlardı ve çok kıymetli olan, tüm dünyada öteden beri takdir gören zeytinyağının üretimi bu yüzden azaldı.” diyerek kelamlarını tamamladı.