Kocaeli’de düzenlenen “21. İmam Hatipliler Kurultayı”, Türkiye genelindeki imam hatip derneklerinin iştirakiyle gerçekleştirildi.

Yazar şair Prof. Dr. Nurullah Genç İmam hatipli gençlere Batı Medeniyeti fotoğrafı ve günümüzün nasıl okunması gerektiği hakkında kıymetli sohbet yaptı.

İşte Nurullah Genç’in o sözleri;

Bir düşünürün şöyle hoş bir kelamı var. Diyor ki; bir kenti fotoğraflarıyla tanıyan kişi o kenti iç bulunan kadar tanıyamaz. Bizim milletimizin ve genelde dünya Müslümanlarının hali içinde yaşadıkları yaşadığımız dünyayı içinde yaşamış olmanın gerektirdiği üzere tanımak yerine neredeyse fotoğraflarıyla tanımak üzere bir zafiyeti var, o yüzden çocuklarımız bu dünyayı dünyanın ne manaya geldiğini Batıyı Doğuyu ülkemizi ülkemizin dışını kendilerini nefislerini ve bütün bir alemi bütün bir dünyayı düşünmekte zorluk çekiyorlar ve tanımakta zorlanıyorlar. Yıllardır ülkemizin çabucak her yerini dolaştım gençlerimizle imam hatiplerle öğrencilerimizle bir ortaya geldim onlarla yaptığımız sohbetlerden ortaya çıkan bu türlü bir sonuç var. 

Benim yanımda sohbet esnasında bile telefonunu açıp oradan bir programla Kore’deki bir dizi sineması izleyen imam hatipli gençle yan yana oturmanın acısını yaşamış birisiyim ben. Onun için kurultayımız güzel olsun. Evet ancak bir sorgulamayı da kendi dünyamızda yapmamız lazım. Batı medeniyetini gencimize, çocuklarımıza ne kadar öğretebildik bir düşünmek mecburiyetindeyiz. Biz onlara Batı’nın dinini anlatamazken Batı, ellerindeki telefonlarla ve programlarla her gün kendisini onlara tekrar sevdirmenin programını ve gayretini veriyor. Aziz kardeşlerim, Batı medeniyeti bir guguk kuşu medeniyetidir; gençlerimiz guguk kuşunun ne olduğunu bilmiyorlar. Bundan yıllarca evvel, 40 yıl evvel “Guguk Kuşu” sinemasını yapmıştı Hollywood. Hollywood, sinemalarıyla, dizi sinemalarıyla, tiyatrosuyla, müziğiyle Batı’nın gençlerimize zerk ettiği zehrin haddi var hesabı yok. Lakin birden fazla kez ailelerimiz bile yanlarındaki çocuklarını takip etmekte zorlanıyorlar. Bu neyi getiriyor beraberinde biliyor musunuz? Vatanımıza, milletimize, Allah’a, peygambere, kitaba sadakatten uzaklaştırıyor insanımızı. Ve bizi bu manada İmam Hatip, imam hatiplere ve Başkan’a düşen görev çok büyük. Herkesin pür dikkat, neredeyse uykusunu feda ederek, gece gündüz çalışması lazım. Yoksa gidişat bizi hiç de düzgün bir sonuca götürmeyecek, bundan emin olabilirsiniz. Zira kardeşlerimizin dünyasında yaşıyorum, her daim onlarla iç içeyim; köyde, kasabada, kentte, ilçede, İstanbul’dan Türkiye’nin çabucak hemen her yerine ve yurt dışına gidip geliyorum ve bu görüntüyü görmenin acısıyla yaşıyorum.

Bilesiniz ki Batı medeniyeti, kendi içinde dinî ve etik ögeleri aşağı alan bir guguk kuşu medeniyetidir. Bunu çocuklarımıza ve gençlerimize öğretelim ki neye karşı duracaklarını çok düzgün bilsinler. Gazze’deki fotoğrafın gerisindeki hadise bundan ibarettir. Zira guguk kuşu yuva yapmaz, biliyorsunuz. Allah onu bu türlü yaratmıştır. Hayvanların fıtratı Allah’ın yarattığı fıtrattır; onları sorgulamak hiç kimsenin haddine değildir. Lakin insan hayvan üzere olmaya başladığı vakit hayvandan daha aşağı hale gelir. Bu nedenle çocuklarımıza bildirmemiz, öğretmemiz lazım ki karşınızda duran bu Batı medeniyeti, hayvandan aşağı bir anlayışın bugün insanlığa sunduğu fotoğraftan diğer bir şey değildir. Zira dediğim üzere, guguk kuşu yuva yapmaz; gelir öteki bir kuşun yuvasına yumurtasını bırakır. Allah onu o denli yaratmıştır. Yuvaya bakar: pak mi, anne düzgün bir anne mi diye müşahedeler. Sonra öbür kuşun yuvasına yumurtasını bırakır ve masraf, bir daha da geri dönmez. Anne kuş gelir ve iki temel özelliği vardır guguk kuşunun. Birincisi, muhakkak başka kuşun yumurtasına benzeri bir yumurta bırakır. Albay Lawrence üzere, o denli bir yumurta bırakır ki anne fark edemez. “Bu yumurta benim mi değil mi?” diye düşünemez. Kendi yumurtası üzere onu da kuluçkaya yatırır. İkincisi ise, yumurta sayısı arttığı için şüphelenmesin diye anne fazla olan yumurtalardan birini alır ve kırar. Sonra anne kuş, kuluçkadan yavrular çıkarken evvel guguk kuşunun yavrusu çıkar. O yavru, başkalarından daha iri olduğu için anne “Benim ışık topu üzere bir yavrum oldu” diye sevinir ve onu beslemeye başlar. Fakat yavru hiç doymaz. Anne, kendi yavrularını ihmal edecek kadar guguk kuşunun yavrusunu besler. Öteki kuşlar da “Bu yavru doymuyor” diyerek ona besin getirir. Sonunda, belgeselini izlerseniz görürsünüz, küçükken minicik olan guguk kuşu yavrusu büyüdüğünde koskoca bir kuş olur. Anne kuş bile onun yanında küçücük kalır lakin hala şefkatle beslemeye devam eder. Ta ki yavru yuvayı yıkıp başka yavruları atana ve öldürene kadar. Sonra guguk kuşu büyür ve sarfiyat. Biz burada konuşurken bu hadiseler yaşanıyor. Gazze yerle bir olurken, Amerika’daki ve İsrail’deki mühendisler, Gazze’ye yapacakları villaların projelerini hazırlıyorlar. Batı, hiçbir vakit diğer insanlara yuva yapmamıştır. Amerikan Özgürlük Heykeli yalnızca kendi insanları içindir; dünyanın öbür hiçbir insanını ilgilendirmez.

“GUGUK KUŞU MEDENİYETİ”

Batı medeniyeti bir guguk kuşu medeniyetidir; dünyanın diğer beşerlerine asla yuva yapmaz, yalnızca yıkar. Ancak benim ülkemde hâlâ yüz binlerce genç, “Türkiye yaşanmaz” diye bildiri atabiliyor. Balkanlar’da, Prizren’de bir yaşlı adam şöyle demişti: “Onlar cennetin ve cehennemin neresi olduğunu bilmiyorlar.” Batının bir cehennem olduğunu bilmiyorlar. İşte, aziz kardeşlerim, guguk kuşu medeniyetinin, daha doğrusu Batı’nın ahlaken aşağı halini çocuklarımıza anlatmamız lazım ki neye karşı çaba ettiklerini anlayabilsinler. O vakit Filistin’de, Gazze’de bebeklerin ellerini alıp “Bunlar piliçtir” diyenlerin neden bunu yaptığını da anlayabilirler. Hollywood, kendi çocuklarını kurtarmak için dünyayı seferber ederken, Gazze’de on binlerce çocuğun ölmesi onların gözünde hiçbir şey söz etmiyor. Bunu çocuklarımıza anlatmalıyız.

MEŞHUR FATOĞRAFIN ANLATTIKLARI

Kevin Carter’ın meşhur akbaba ve çocuk fotoğrafını hatırlarsınız; biz daima o fotoğrafa odaklandık, fakat fotoğrafın art planını anlatamadık. Neden o Afrikalı çocuk oradaydı? Kevin Carter neden fotoğrafı çekti fakat o çocuğu kurtarmadı? Carter daha sonra vicdan azabından intihar etti, biliyorsunuz. Bugün Batı’da vicdan sahibi beşerler Gazze’ye karşı ayağa kalkıyor, ancak birebir vakitte milyonlarca insan bu duruma sessiz kalıyor. İşte bu acıdır. Afrikalı bir annenin çocuklarına masal anlatışı üzeredir bu durum. Masalda “Engil” isminde bir kuş vardır. Porsuğa balı buldurur fakat balı daima porsuk yer, Engil kuşa yalnızca kırıntılar kalır…

KIRMIZI CEKETLİ ADAM VE SÖMÜRÜLER DÜZENİ

Siyah adam, bunu taklit ederek çömelip bazen üzerine beyazlık sürerek porsuğu taklit eder. Kuş, “Herhalde bu da bana bal getirecek,” der ve onu ağaca götürür. Siyah adam da ağaca tırmanır. O büyük kolların ve büyük yaprakların ortasından kimi petekleri indirir lakin o da arıların hakkını bırakır ve kuşun hakkını da verir. Bu olay böylelikle yüzlerce yıl devam eder. Fotoğrafın art planı budur; o çocuk dizlerinin üstünde bunun için kaldı, ancak biz bunu anlatamadık. Yüzlerce yıl bu bu türlü devam etti, ta ki günün birinde Kızılderililerin “kırmızı ceketli adam” dedikleri Batı’nın yabanî adamı gelip Afrika’yı işgal edene kadar. Kızılderili hadisesi diğer bir konuşmanın konusu olabilir; milyonlarca Kızılderili Amerika’da yerle bir edildi. Kızılderililerin şöyle bir kelamı vardır: “Bir ırmakta iki balık hengame ediyorsa, birinin ardında kesinlikle kırmızı ceketli bir adam vardır.” Ortadoğu’daki balıkların gerisinde hangi ceketin olduğunu hepiniz biliyorsunuz. Kırmızı ceketli adam Afrika’yı işgal ettikten sonra bütün kaynakları tüketiyor ve sıra ağaçların ortasındaki bala geliyor. Kunta Kinte’nin ellerini ve ayaklarını bağladığı siyah derili adama “Bu balları nasıl indiriyordunuz?” diye soruyor. Siyah adam, “Bal kılavuzuna gidiyorduk, şöyle yapıyorduk, bu türlü yapıyorduk,” diye anlatıyor. Kırmızı ceketli adam ne yapıyor biliyor musunuz? Kırmızı ceketi çıkarıyor, siyah bir ceket giyiyor ve yüzünü biraz beyazlatıyor. Bal kılavuzunu alıp ağacın yanına götürüyor, kuş “Bu da bana bal verecek,” diyor. Fakat bu adam, bütün petekleri indiriyor, arıların hakkını bırakmıyor ve kuşun hakkını da vermiyor. Bütün balları alıp götürüyor. Kuş, “Sen hainsin,” diyor, “Sen vahşisin, sen sadakatsizsin. Bana ihanet ettin, sen görürsün gününü!” Bir dahaki sefere kuş, onu daha büyük bir ağaca götürüyor. Ağacın kolları ortasında bir leoparın yuvası vardır ve leopar adamı boğarak öldürür. Masal böylelikle sona erer.

“BEN YAPMAM, YALNIZCA DÜŞÜNÜRÜM. YAPMAYI SİZE BIRAKTIM”

Şu anda Türkiye’de yaşayan Afrikalı kardeşlerimizle bu masalı konuştum; anneleri ve nineleri bu masalı onlara anlatırlarmış. Evet, aziz kardeşlerim, yerde bekleyen çocuğun art planındaki masal bu işte. Bunlar, dünya kaynaklarını tüketen, yedi başlı canavardan daha yırtıcı bir sistem kurmuşlardır ve bu sistem bugün Müslümanları da öğütmek, eritmek, Ortadoğu’da yok etmek ve ülkemizi çevreleyip mahvetmek için ellerinden geleni yapıyor. Lakin bizim buna karşı uyanık olmamız lazım. Yine dirilmek zorundayız zira bir filozof bir gün arkadaşına şöyle demiş: “Bundan sonra ne yapacağımı biliyor musun?” Arkadaşı sormuş: “Peki, ne yapacaksın?” Filozof gülmüş ve demiş ki: “İşte sorun burada; ben yapmam, yalnızca düşünürüm. Yapmayı size bıraktım.”

Üniversitede derslerimde bu kelamı vakit zaman söylerdim ve düşünürdüm: Bu kelamın art planındaki ileti nedir? Sonra fark ettim ki beşerler üçe ayrılır: Düşünenler, yapanlar, hem düşünen hem yapanlar. Yalnızca düşünenler ilim sahibi olurlar; filozof, alim olurlar. Yalnızca yapanlar köle olurlar. Lakin hem düşünen hem yapanlar hakim olurlar. Ellerinizdeki telefonlara, bindiğiniz otomobillere bir bakın, hatta kullandığımız sözlere bir bakın; ne kadar derinlere sirayet ettiklerini anlayacaksınız. Çocuklarımızı hem düşünen hem de yapan bireyler olarak yetiştirmeliyiz. İmam Hatip bunun en kıymetli merkezlerinden biridir, fakat İmam Hatip’te okuduğum yıllarla şimdiki yıllar ortasında büyük fark var; geri gittiğimizi bir düşünelim. Zira düşünen insan hakim olurken, yalnızca yapan insan köleleşir.

İMAM HATİPLİLERE SİTEM

İmam Hatipli kardeşlerimizin temel problemlerde bile düşünmesi, fikir üretmesi gerekirken, bu mevzuda gerideyiz. Bunları tenkit olarak değil, canım yandığı için söylüyorum. Zira hakikaten de iki ay içinde 180 yere, 60 İmam Hatip’e gitmiş biri olarak söylüyorum: Bu inşayı fakat neden ve nasıl sorularını sorarak yapabiliriz. Bugün bu kadar çok karşı durmaya çalıştığımız Batı, son yüzyılda 100 bilimsel buluşun 97’sine imza atmış. Bunu nasıl açıklayacağız?

Aziz kardeşlerim, 1998’de bir şiir yazmıştım. Şiir, 1716’daki Petrovaradin Savaşı ve Silahtar Ali Paşa’nın şehadeti ile Osmanlı’nın Balkanlardan çekilişi ortasında geçen yaklaşık 200 yıllık yangını anlatır.

Cenab-ı Hak bir ayette ateş çukurundan kelam eder. O ateş çukurundan milyonlarca Müslüman telef olmuştur. Size yalnızca bir göç esnasındaki bir hadiseden bahsedeyim: Müslümanlar göç ederken Bulgarlar, yollarını kesiyor ve yüzlerce çocuğu, anneyi, dedeyi, nineyi yol ortasında katlediyorlar. Telefon yok, televizyon yok, haber yok, hiçbir şey yok. Bir tarihçi diyor ki, 200 sene içinde Balkanlar’da 5 milyona yakın insan telef oldu. O telef oluş, o yangının devamıdır Gazze. 1998 yılında gece yarısı, bu şiiri yazıp edebiyatçı bir kardeşime gittim. Şiiri okudum. Şiir şöyle:

O esrarlı yangına bu can nasıl dayandı? 
Kıyıya vurdu kalbim,su yandı,kum da yandı. 
Bir mum üzere eriyip aktı uykusuzluğum, 
Mevte başkaldıran sıkıntılı uykum da yandı. 
Yurdundan yoksun edip dolaştırdın Cem üzere. 
Ruhumla söndü alev,sonra ruhum da yandı. 
Kül oldu bir yiğidin figanıyla her umut. 
Bülbülün küllerine konan puhum da yandı. 
Böylesi bir yangını görmedi Nemrut bile. 
Kaktüsün gölgesinde nazlı âhım da yandı. 
Âhımdır zannederdim en belalı kıvılcım, 
Kirpiğine dokunan kanlı âhım da yandı. 
Bir damla su ver bana ey çöl! Bari sen küsme. 
Kalmadı hiçbir şeyim bak,günahım da yandı. 
Hezimetler bir tufan üzere çöktü üstüme. 
Ülkem yıkıldı heyhat! 
Ordugâhım da yandı. 
Köleleri her akşam duman kıldı gözlerin, 
Başıma tâc ettiğim padişahım da yandı. 
Birinci sefer böylesine tutuştu gökkuşağı. 
Renklerim siyah oldu ve siyahım da yandı. 
O’ndan diğer ne varsa yandı, 
Yandık sen ve ben. 
O’nu göreyim diye,kıblegâhım da yandı.

Bu şiir bittiği vakit, gece yarısı gözyaşları içinde Abdülkerim Dinç diye edebiyatçı bir doçent arkadaşıma gittim. “Şiir mi var?” dedi. “Evet,” dedim. “Oku,” dedi. Okudum, ağladı. Tarihi yeterli bildiği için bana bir şey söyledi. Dedi ki: “Bu gökkuşağı sözü şiirle uyuşmuyor, neden kullandın?” Dedim ki: “Biliyorum uyuşmadığını, aliterasyon yok lakin içimden geldi.” “Neden?” dedi. Gökkuşağını anlattım kısaca. Dedim ki: “Benim Sibirya gazisi dedemin eşi Gülçehren ninem bize masallar anlatırdı. O masallarda vakit zaman kaygısı ki, ‘Çocuklar, sakın ha gökkuşağının altından geçmeyin.’ ‘Neden?’ diye sorduğumuzda, ‘Gökkuşağı cinsiyeti muhafazanın sembolüdür evlatlarım, altından geçerseniz, kızsanız erkek olursunuz, erkekseniz kız olursunuz,’ kaygısı. Benim ülkem tıpkı vakitte Gökkuşağı Ayini olan bir ülkedir. Ben Pasin Ovası’nın çocuğuyum, orada büyüdüm.”

Yazın da oradaydım, geldiğinizde görebilirsiniz. Baba dağlar vardır: Dumlu Baba, Puslu Baba, Horasan Baba, Pinaduz Baba. Her dağın zirvesinde bir eren medfundur ve oranın dağları ve ovaları, baharın ve yazın Gökkuşağı Ayini ile donanır. Bir bakarsınız, tıpkı anda bir dağın eteğinde, öteki dağın eteğinde, ovada ya da öbür bir yerde dört tane gökkuşağı var. Beş tane gökkuşağı gördüğüm vakitler olmuştur. Merhum ninem, “Altından geçmeyin; kızsanız erkek olursunuz, erkekseniz kız olursunuz,” kaygısı. Biz 8-10 yaşlarındaki çocuklar olarak daima bir gökkuşağına yanlışsız koşardık, “Hadi altından geçelim, kız olalım,” diye. Lakin durur, birbirimize bakar, “Ya geri dönemezsek, ne olur?” derdik.

“BATI’NIN MASALLARINDA DA GÖKKUŞAĞI, CİNSİYETİ MUHAFAZANIN SEMBOLÜDÜR”

Aziz kardeşlerim, bunu Kerim Bey’e anlattığımda, “Çıkarma, tahminen bir gün lazım olur,” dedi. Zira Batı’nın masallarında da gökkuşağı, cinsiyeti muhafazanın sembolüdür, yıkmanın değil. Bugün Gazze’yi altüst edenler, dünyanın masallarını değiştirerek gökkuşağını cinsiyeti eşitlemenin sembolü haline getirdiler. Bu kadar bozdukları bir dünyada biz hâlâ temaşa ve nazar noktasında yaşıyoruz. Çocuklarımıza bunları öğretmemiz gerekiyor. Gökkuşağının rengini kendi makus emellerine alet edenlerle kim gayret edecek? Biz etmezsek, kim edecek?

Bir seferinde, bu mevzuyu anlattığımda toplumsal medyada birisi “azılı LGBT düşmanı” diye yazmıştı. Oturup şükür namazı kıldım ve dedim ki: “Şükürler olsun, elbette beni bu türlü bilin.” Ben günahkarım, yanılgılarım ve kusurlarım vardır, lakin şükürler olsun ki bir imam hatipli olarak bana öğretilen ruhla, dünyanın bütün haksızlıklarına, küfre ve çirkinliklere karşı çaba etmeyi bir ömür uzunluğu kendime rehber edinmiş durumdayım.

Aziz kardeşlerim, son bir hadiseyi daha anlatarak bitireceğim zira vaktimiz çok az. Benim İmam Hatip Lisesi’nde okuduğum yıllarda, sınıfımızdaki bir imam hatip hocamız bize sadakattan bahsederken şöyle demişti: “Allah’a sadakatimizi yitirmememiz gerekiyor. Ona bağlılığımızı asla kaybetmemeliyiz zira Allah, bize ipine sıkı sıkıya sarılmamız gerektiğini beyan ediyor. O ipe sıkı sıkıya sarılmalıyız, sadakatimiz bunu gerektirir. Peygamberimize de sadakatimizi yitirmememiz gerekiyor zira o, sözümüzde durmamız gerektiğini söylüyor. Münafıklığın alameti üçtür: Palavra söylerse, emanete ihanet ederse ve kelamında durmazsa, münafıklığın alameti o bireyde zuhur etmiş olur. Bu yüzden Peygamberimize sadakatimizi de kaybetmememiz lazım. Sözümüzde duracağız, emanete ihanet etmeyeceğiz ve vaadimize sadık kalacağız. Ayrıyeten palavra da söylemeyeceğiz.”

İşte hocamızın anlattığı bu kıssa ile konuşmama son verip huzurunuzdan ayrılacağım.

Çölde su arayan bir adam, pespaye bir kılık içinde yol kenarında duruyor. “Allah isteği için bana bir su,” diye elini açıyor. Gelen geçenlerden su veren yok, zira ya yanlarında su yok ya da develerini indirmek istemiyorlar. Lakin yardım etmenin ve tebessüm etmenin ruhuna vakıf bir deve şoförü, Allah isteği için su isteyen adamın yanına yaklaşıyor. Pesperişan kılık içindeki adam tekrar elini açıp, “Allah isteği için bana su,” deyince, deve sahibi devesinden iniyor, mataraya su dolduruyor ve adama götürüyor. “Al,” diyor, “Bu suyu iç.” Adam ayağa kalktıktan sonra suyu içiyor, akabinde matarayı deve sahibinin alnına vurarak onu yere deviriyor ve deveye biniyor. Adam şaşırıyor, kalkıyor ve bakıyor ki hırsızmış! Deveye bindikten sonra kahkahalar atarak, “Nasıl, yeterli yaptım mı? Deveni de aldım, alasmaladık! Sen de yürümeye bak, tahminen birilerinden su istersin,” diyor.

Deve sahibi, “Dur,” diyor, “Deveyi sana hibe ettim. Üzerindeki eşyalarım helal olsun, hepsini sana bıraktım. Ancak bir tek şey istiyorum,” diyor. Hırsız, “Ne istiyorsun?” diye soruyor. Deve sahibi, “Sen benden Allah isteği için su istedin ya, ben de senden Allah isteği için bir şey isteyeyim,” diyor. “Bu halin devam ettiği sürece bunu hiçbir beşere anlatma.” Hırsız şaşırarak soruyor, “Neden? Deveni aldım, suyunu aldım, anlatmasam ne olacak?” Deve sahibi, “Anlatma ki bundan sonra çölde susuz kalmışlara kimse inanmaz,” diyor.

Adam konutuna gidiyor, kelamını tutuyor, anlatmıyor. Sonra bir gün düşünüyor ve “Bu halin devam ettiği sürece,” sözünü hatırlıyor. “Aa,” diyor, “Hırsız olarak kaldığım sürece demek istemişti.” O vakit hırsızlığı bırakır, berbat yoldan uzaklaşır ve hakikat yola girerse bunu anlatabileceğini anlıyor. Oldukça düşünüyor, yaptığı yanlışları fark ediyor ve Cenab-ı Hak da ona hidayet verince tövbe ediyor. Tekrar kendini tanzim ediyor ve bir inşa sürecine giriyor. Gittiği her yerde bu olayı anlatmaya çalışıyor. Beşerler ona, “Hani bunu anlatmayacaktın?” diyor. O ise, “Bu halin devam ettiği sürece kelam vermiştim. Benim artık o halim yok,” diyor. “Bu yüzden, çölde susuz kalmışlara yardım edin, onları yardımsız bırakmayın,” diyor. “Bütün dünya Gazze’ye yardım etmeli,” diye düşünüyorum. Gittiğim her yerde bunu söylüyorum. Çölde susuz kalmışları aramamıza gerek yok, dünyanın gözünün önünde susuz kalmış yüz binlerce, milyonlarca insan var ve biz bazen çok rahatız, ziyadesiyle rahatız.

Aziz kardeşlerim, Yavuz Sultan Selim’in o akrostişli dörtlüğü ile bitirmek istiyorum. Yavuz Sultan Selim’in akrostişli dörtlüğü üstten aşağıya da tıpkı okunur, yani baktığınızda aşağıya da birebir okursunuz:

Sanma şâhım herkesi sen sâdıkâne yâr olur
Herkesi sen dost mu sandın tahminen ol ağyâr olur
Sâdıkâne tahminen ol bu âlemde dildâr olur
Yâr olur ağyâr olur dildâr olur serdâr olur

Diyor ki: Yâr olun, aziz kardeşlerim, yâr olalım. Dildâr olun, aziz kardeşlerim, dildâr olalım. Serdâr olun, aziz kardeşlerim, serdâr olalım. Sadık olun, aziz kardeşlerim, sadık olalım, lakin asla ağyâr olmayalım. Bugün İslam dünyası birbirine ağyâr bir durumdadır, işte temel sorun, temel sorun budur.