Muğla’nın Fethiye ilçesinde kaybolmaya yüz tutan klâsik dokuma “Üzümlü dastarı”, bayan kooperatifinin eğitim ve tanıtım çalışmalarıyla bedel kazandı.

Yeşilüzümlü Mahallesi’nde kültürel zenginliğin kesimi olarak asırlardır süregelen dokumacılık, belediyenin açtığı dastarhane ve bayanların konutlarındaki tezgahlarında sürüyor.

Fethiye Likya Bayan Teşebbüsü Üretim İşletme ve Kalkınma Kooperatifinin hazırladığı projeyle dastar tezgahları yenilendi. Bölge halkına dastar dokuma konusunda eğitim verildi ve moda tasarımcılarıyla dastar bezinden farklı kıyafetler dikildi.

Ulusal ve milletlerarası fuarlarda yapılan tanıtımların akabinde, kaybolmaya yüz tutan klâsik “Üzümlü dastarı” dokumasının tanınırlığı arttı.

Kooperatif Başkanı Çiğdem Karaca, AA muhabirine, gayelerinin bayanların toplumsal hayatta maddi ve manevi var olması olduğunu söyledi.

Çalışmalardan evvel dastarın mahalle ortasına sıkışmış bir eser olduğunu anlatan Karaca, “Dastar para etmeyen, bu nedenle de dokunmayan bir malzemeye dönüşmüştü. Fethiye’de deniz, kum, güneş turizmi var ancak bu tüm Akdeniz ülkelerinde mevcut. Bizi ayırt eden özelliğimizin kültürel mirasımız olduğunu düşündük ve kaybolmaya yüz tutmuş, bayan odaklı dastar, halı, kilimimize paha verdik.” dedi.

“Artık herkes dokur hale geldi”

Dastar dokumayı babaannelerin işi olmaktan çıkarıp Halk Eğitim Merkezi aracılığıyla verilen kurslarla gelinlere, torunlara kadar indirdiklerini söz eden Karaca, “Artık herkes dokur hale geldi. Yalnızca başörtüsü ya da bez olarak dokunan dastarı yerli ve yabancı modacılarla çalışarak günlük hayatta giyilebilen eşyalara dönüştürdük. Günümüz modasında dastar kumaşı doğallığı ve özelliğiyle kıymetli bir yere sahip. Dastar pazarda hak ettiği hissesi da aldı. 2021’de düz dokumada metre fiyatı 13 lira olan dastarın şu anda metre fiyatı 350 liradan alıcı buluyor.” diye konuştu.

Karaca, 1380 bayanın kooperatifleri aracılığıyla eserlerini pazarlayarak çıkar elde ettiğini bildirdi.

Bölgede insanların kültürel miraslarına sahip çıkarak kazanç elde ettiğini lisana getiren Karaca, dastarın modacılar tarafından aranan ham husus haline geldiğini vurguladı.

Karaca, dastarı ekseriyetle İstanbul ve Ankara’daki modacılara gönderdiklerini vurguladı.

“Artık bir ayağımız da İskoçya’da”

Dastarı memleketler arası arenaya taşıma ihtiyacının doğduğunu belirten Karaca, “Artık bölgede dastar dokuyan sayısı artınca pazarımızı kendimiz oluşturmak istedik. Türk-İskoç Ticaret Odasına temmuzda kooperatifimizi üye yaptık. Oranın da yün dokumaları meşhur. Dastar ve onların yün dokumaları kültürler ortasında köprü oluştursun istedik. Artık bir ayağımız da İskoçya’da. Eserimizi geliştireceğiz, yazlık kışlık her alanda olacağız.” tabirlerini kullandı.

Fatma Öztürk ise yıllardır dastar dokuduğunu, evvelce az olan satışların kooperatifin tanıtımlarıyla arttığını anlattı.

Daha evvelce dastarı yalnızca başörtüsü olarak kullandıklarına işaret eden Öztürk, “Şu anda perde elbise üzere farklı eserler de dokuyoruz, çeşitlerimiz arttı. Coğrafik işaretli motiflerimizin yeni jenerasyonlara aktarılmasını istiyoruz.” dedi.

Ümran Yılmaz da 17 yaşında öğrendiği dastar dokuma işini severek yaptığını söz etti.

Çiğdem Karaca’nın çalışmalarıyla eserlerinin tanınırlığının arttığını kaydeden Yılmaz, dastarın ekonomik paha kazandığını söyledi.