Alman muhafazakârların gelecek yıl yapılacak seçimlerdeki başbakan adayı Friedrich Merz son derece savlı.

Ana muhalefetteki Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) Genel Başkanı Merz, adaylığını ilan ettiği basın toplantısında genel seçimlerin yapılacağı 2025’te ülkenin liderliğini tekrar üstlenmeye kararlı olduklarını söyledi.

Merz, Alman kamu yayıncısı ARD’ye gayesini şu sözlerle lisana getirdi:

“Genel seçimlerde, bizsiz ya da bize karşın iktidar olunmasını önleyecek bir güç elde etmeyi hedefliyoruz.”

Hristiyan Demokrat Birlik’in Genel Lideri Friedrich Merz, adaylığını CDU’nun kardeş partisi Hristiyan Toplumsal Birlik’in (CSU) Genel Başkanı ve Bavyera Başbakanı Markus Söder ile düzenlediği ortak basın toplantısında ilan etti.Fotoğraf: Kay Nietfeld/dpa/picture alliance

CDU’nun Bavyera’daki kardeş partisi Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) ile ortak adayı olan Merz, son kamuoyu yoklamalarına nazaran, Almanya’nın bir sonraki başbakanı olmaya en yakın isim.

Anketler, yüzde 32’lik oy oranıyla Hristiyan Birlik partilerinin (CDU/CSU) açık orta önde olduğunu gösteriyor. Bu da adaylığı katılaşan Merz’in başbakanlığı Toplumsal Demokrat Partili Olaf Scholz’tan devralma ihtimalinin çok güçlü olduğuna işaret ediyor.

Türkiye birinci ziyaret etmek istediği ülkeler arasında

CDU lideri Merz’in başbakan adayı olarak ziyaret etmeyi istediği ülkeler ortasında Türkiye de yer alıyor. Yakın bir vakitte gerçekleşmesi planlanan ziyaretin tarihi şimdi açıklanmadı.

Merz’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve muhalefet parti başkanları ile bir ortaya gelmek istediği, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu ile de görüşeceği belirtiliyor.

Angela Merkel de 2004 yılında ana muhalefet önderiyken Türkiye’yi ziyaret etmişti.

Angela Merkel, 2004 yılında ana muhalefetteki CDU’nun lideri olarak Türkiye’yi ziyaret etmişti.Fotoğraf: picture-alliance/dpa/B. Ozbilici

O devir başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan ile bir ortaya gelen Merkel’in ziyareti sırasında Türkiye’nin AB’ye tam üyeliğine karşı olduklarını söyleyerek imtiyazlı iştirak önermesi hararetli tartışmalara yol açmıştı. Merkel bu ziyaretinden bir yıl sonra başbakan seçilmişti. Artık de Merz’in, genel seçimlerden bir yıl evvel yapmak istediği Türkiye ziyaretinde vereceği bildiriler merakla bekleniyor.

CDU’da çok şey değişti lakin Türkiye bakışı değişmedi

Merz’in Türkiye’ye yaklaşımı, pek çok mevzuda farklı görüşlere sahip olduğu Merkel’den çok da farklı değli. Merz, Merkel üzere Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) üyeliğine karşı, “Üyelik dışında her seçeneği görüşmeye hazırız” diyor.

Merz, basına yaptığı açıklamalarda Türkiye’nin Almanya için stratejik kıymet taşıdığını, yakın siyasi ve ekonomik bağlantılar istediklerini savunurken Türkiye ile farklı işbirliği seçenekler bulunduğunu, Türkiye’nin AB ülkeleriyle oluşturulacak bir hür ticaret alanının parçası olabileceğini söyledi.

CDU lideri Friedrich Merz ve Avrupa Komisyonu’nun yine CDU’lu Başkanı Ursula von der Leyen.Fotoğraf: Michael Kappeler/dpa/picture alliance

Türkiye’ye mesken sahipliği yaptığı mülteciler için daha fazla mali dayanak verilmesi gerektiğini savunan Merz, Ankara ile yeni bir Mülteci Mutabakatı’nın müzakere edilmesinden yana.

Merz liderliğindeki CDU’nun Haziran ayındaki Avrupa Parlamentosu seçimleri için hazırladığı seçim programında da Avrupa için stratejik kıymete sahip Türkiye ile düzgün siyasi ve ekonomik ilgilerin ehemmiyetine vurgu yapılmış, “Şu anda AB’nin kıymetlerinden uzaklaştığı ve bu nedenle AB’ye katılamadığı için keder duyuyoruz” denilmişti. Programda ayrıyeten Türkiye ile yeni bir Mülteci Mutabakatı’na gereksinim duyulduğu da kayda geçirildi.

Merkel ile yıldızı hiç barışmayan Merz kim?

68 yaşındaki Merz, Almanya’da 50 yılı aşkın bir müddettir başbakanlığa aday en yaşlı siyasetçi.

Friedrich Merz’in, siyasi hayatı iniş çıkışlarla dolu. 1972 yılında lise öğrencisiyken CDU’ya katılan ve partinin gençlik yapılanması olan Junge Union’da faaliyet gösteren Merz, 1989’da Avrupa Parlamentosu milletvekilli, 1994 yılında ise Federal Meclis’e seçildi.

Aralık 2004’te, periyodun CDU önderi Angela Merkel’a karşı parti içindeki güç çabasını kaybeden Merz, pes ederek 2009 yılında siyasete orta verdi.

Yıldızları barışmayan iki CDU’lu siyasetçi Friedrich Merz ile Angela Merkel’ın 2001 yılında çekilmiş fotoğrafları. Fotoğraf: Thomas Koehler/photothek/imago images

Merkel’in 2018 yılında bir daha aday olmama kararını açıklaması sonrasında Merz yine siyaset sahnesine döndü. CDU liderliği için 2018 yılında Annegret Kramp-Karrenbauer, 2020’de Armin Laschet’e karşı yürüttüğü gayretleri kaybeden Merz, fakat üçüncü denemesinde başarılı oldu ve 2022 yılında CDU’nun genel lideri seçildi.

Merz, CDU’nin eski lideri ve Almanya’nın eski başbakanı Angela Merkel’e nazaran, daha tutucu ve daha gelenekselci yaklaşımıyla biliniyor, partinin muhafazakar kanadını temsil ediyor.

CDU’yu daha muhafazakar bir çizgiye kaydırdı

Liberal göç siyasetleriyle, 2015 mülteci krizi sonrasında izlediği “açık kapı” siyasetiyle CDU’yu daha fazla merkeze taşıyan Merkel’in bilakis Merz, göçmenlere yönelik genellemeci ve dışlayıcı açıklamalarıyla son periyotta birçok kere reaksiyonları üzerine çekti.

Düzensiz göç nedeniye acil durum ilan edilmesi, iltica hakkının bir müddetliğine askıya alınması üzere talepleri nedeniyle Merz, uygulanması mümkün olmayan popülist telaffuzlarla sistemsiz göç sıkıntısını araçsallaştırmak, çok sağcı Almanya için Alternatif’in (AfD) siyasi çizgisine kaymakla eleştiriliyor.

Bu tenkitleri reddeden Merz ise sistemsiz göçün önlenmesi için gündeme taşıdıkları taleplerle mevcut hükümeti harekete geçirmeyi başardıklarını söyleyerek “Dileğim, bu hususun 2025 federal seçim kampanyasının ana konusu haline gelmemesidir” dedi.

Siyasal İslam ile gayret kelamı verdi

Bu yılın Mayıs ayında kabul edilen ve Merz’in damgasını taşıyan CDU’nun 75 sayfalık parti programı, 16 yıllık Merkel devrinden daha muhafazakar bir çizgiyi yansıtıyor.

“Politikamız Allah’a ve insanlığa karşı sorumluluğa dayanmaktadır” sözlerine yer verilen ve CDU’nun pusulasının “Hristiyanlığın insanlığa bakışı” olduğuna vurgu yapılan programda ayrıyeten Merz’ın isim babası olduğu “öncü kültür” sözü de yer alıyor.

Merz, yaklaşık 24 yıl evvel göç ve ahenk tartışmaları esnasında çok kültürlülüğe itiraz ederek Alman kültürünün öncü kültür olması gerektiğini savunmuştu, bu çıkışı hararetli tartışmalara yol açmıştı. Onca yıl sonra Merz bu görüşünün CDU programında yer almasını sağladı, programda “Burada yaşamak isteyen herkes kayıtsız kuralsız olarak öncü kültürümüzü kabul etmek zorunda” sözlerine yer verildi.

CDU’nun yeni parti programı Mayıs ayında düzenlenen kongrede oylanarak kabul edildi. Fotoğraf: Michael Kappeler/dpa/picture alliance

Merz’in, İslam’a karşı da daha aralı olduğu da biliniyor. “İslam Almanya’nın bir parçasıdır” açıklamasını yapan Almanya’nın eski CDU’lu cumhurbaşkanı Christian Wulff ve daha sonra bu cümleyi tekrarlayan Angela Merkel’den farklı olarak Merz, bir açıklamasında “İslami ömür Almanya’nın parçası” tabirlerini kullanmakla yetindi.

CDU’nun yeni parti programında da “Müslümanlar Almanya’nın ve toplumumuzun dini çeşitliliğinin bir parçasıdır” deniliyor, “Bizim kıymetlerimizi paylaşmayan ve özgürlükçü toplumumuzu reddeden bir İslam, Almanya’ya ilişkin değildir” vurgusu yapılıyor.

Merz’in lideriğindeki CDU’nun programında ayrıyeten siyasal İslam tıpkı İslamcı terör üzere bir tehdit olarak tanımlanıyor, “Her türlü aşırıcığıla karşı var gücümüzle gayret yürüteceğiz. Buna siyasal İslam dahil” deniliyor.

Merz için öncelik ekonomik ve siyasi istikrar

CDU lideri başbakan adaylığını açıklarken odağında iktisat siyasetlerinin yer alacağını duyurdu. Bu, Almanya Federal Cumhuriyeti’ni tarihi olarak karakterize eden toplumsal piyasa iktisadına odaklanılması manasına geliyor.

Alman iktisadını yine istikrara kavuşturmanın değer taşıdığına işaret eden Merz, “Almanya’yı yine ileriye taşıyacak ekonomik politikalar” vaat ediyor.

Ayrıca CDU lideri Merz’e göre Almanya’da merkez siyasetinin ayakta tutulmasında partisine büyük misyon düşüyor.

“Ülkemizin birtakım bölgelerinde CDU/CSU, demokratik merkezin kalan son büyük halk partisi” görüşünü kaydeden Merz, şu iletisi verdi:

“Bu durum bilhassa Almanya’nın doğusu için geçerli olmakla birlikte, tüm Almanya için geçerlidir. Bizim, ülkemizin merkez siyasetinde, büyük bir sorumluluğumuz var.”

Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD), son eyalet seçimlerinde Thüringen’de birinci, Saksonya’da ikinci parti oldu.

Son kamuoyu yoklamaları da AfD’nin yüzde 19’luk oy oranıyla en güçlü ikinci parti pozisyonunda, koalisyon hükümetini oluşturan SPD, Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’nin (FDP) ise oy oranlarında büyük gerileme olduğunu ortaya koyuyor.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl erişebilirim?