İran Dışişleri Bakanlığı ve Atom Enerjisi Kurumu‘ndan yapılan ortak açıklamada, UAEA Yönetim Kurulu’nda alınan kararın “İngiltere, Fransa ve Almanya ile ABD’nin baskılarıyla kabul edildiği” ifade edildi.

İran’ın daha önce çeşitli düzeylerde, aleyhinde alınacak her türlü karara karşılık vereceğini UAEA’ya bildirdiği kaydedilen açıklamada, bu doğrultuda da Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami‘nin çeşitli tiplerde yeni nesil ve gelişmiş santrifüjlerin devreye sokulması da dahil olmak üzere etkili önlemler alınması talimatı verdiği bildirildi.

Açıklamada, nükleer tesislerde hazır halde bulunan uranyumu daha hızlı geliştirebilen yeni nesil santrifüjlerin aktif hale getirildiği ifade edildi.

Bu eylemlerin, ülke çıkarlarının korunması, barışçıl nükleer endüstrinin mümkün olduğunca geliştirilmesi ve İran’ın hak ve yükümlülüklerine uygun olarak yürütüldüğü belirtilen açıklamada, buna karşın İran’ın UAEA ile Teknik ve Güvenlik Denetimi Anlaşması çerçevesinde işbirliğini sürdüreceği vurgulandı.

UAEA Yönetim Kurulu’na İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından sunulan ve ABD tarafından desteklenen karar önerisi, 19 ülkenin evet, 3 ülkenin hayır, 12 ülkenin ise çekimser oyuyla kabul edilmişti.

İran’ın UAEA ile yeterince işbirliği yapmadığına değinilen kararda, Tahran yönetiminin Ajansla derhal işbirliği yapması çağrısında bulunulmuştu.

İRAN’IN ADIMI NE ANLAMA GELİYOR?

İran’ın nükleer tesislerinde gelişmiş santrifüjleri devreye sokması, uranyum zenginleştirme kapasitesini ve hızını artırma yönünde önemli bir adımdır. Örneğin, IR-6 model santrifüjler, önceki nesil santrifüjlere kıyasla 10 kat daha fazla verimlilik sağlayarak uranyum zenginleştirme sürecini hızlandırmaktadır. 

Bu gelişme, İran’ın 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak azaltma stratejisinin bir parçası olarak değerlendirilmektedir. ABD’nin 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilmesi ve ardından uyguladığı yaptırımlar, İran’ı bu tür adımlar atmaya yönlendirmiştir. 

Gelişmiş santrifüjlerin devreye alınması, İran’ın nükleer programının barışçıl amaçlarla sınırlı kalıp kalmayacağı konusunda uluslararası toplumda endişelere yol açmaktadır. Bu durum, bölgedeki jeopolitik dengeleri etkileyebilecek potansiyele sahiptir.