Kanser riskini artıran faktörler ortasında sağlıklı ve istikrarlı olmayan beslenme biçiminin geldiğini belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Betül Demirbaş, bilhassa göğüs, kalın bağırsak-rektum ve kan kanserlerinin obez bireylerde olağan ağırlıktakilere nazaran daha fazla görüldüğüne dikkat çekti.

Sağlıklı beden yüküne ve bel etrafına ulaşarak ülkü tartısı muhafazanın kıymetli olduğunu söyleyen Demirbaş, günlük en az beş porsiyon zerzevat ve meyve tüketilmesini, beslenmede tam tahıllı besinlere ve kurubaklagillere daha sık yer verilmesini, güç yoğunluğu düşük besinlerin tercih edilmesini, sistemli idman ve fizikî aktivitenin artırılmasını tavsiye etti.

İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Betül Demirbaş, kanserin önlenmesinde hakikat ve istikrarlı beslenmenin tesirine ait değerlendirmede bulundu.

2050’de 35 milyondan fazla kanser olayı öngörülüyor

Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ve Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından 4 Şubat Dünya Kanser Günü nedeniyle kanserin global durumuna ait her 4 yılda bir Dünya Kanser Raporu hazırlandığını belirten Demirbaş, “2024 yılında yayınlanan raporda, 2022’de kanser teşhisi konulan kişi sayısının 20 milyon olduğu ve kanser nedeniyle 9,7 milyon mevtin yaşandığı bildirildi. Raporda yapılan varsayımlara nazaran 2050 yılında dünyada 35 milyondan fazla yeni kanser olayının olacağı öngörülüyor” dedi.

Her 5 bireyden 1’i kansere yakalanıyor

Dünya genelinde her 5 şahıstan 1’i kansere yakalanırken, 9 erkekten 1’i ve 12 bayandan 1’inin kanser nedeniyle hayatını kaybettiğini belirten Demirbaş, “Dünya genelinde 2022’de en sık görülen kanser tipleri sırasıyla akciğer kanseri, göğüs kanseri, kolorektal kanser, prostat ve mide kanseridir. Türkiye’de 2022 yılında 240 bin 13 yeni kanser hadisesi görüldü” dedi.

Kanser ve beslenme bağı çok fazla…

Günlük ömürde kanser riskini arttıran ya da azaltan faktörler olduğunu kaydeden Demirbaş, “Özellikle sigara kullanımı, çok alkol tüketimi, bakteri ve virüs enfeksiyonu, yüksek ölçüde pestisit ve yapay kimyasallara maruz kalma, radyasyona maruziyet, yüksek yağlı besinlerin fazla ölçüde tüketimi, yetersiz taze zerzevat ve meyve tüketimi, yetersiz posa tüketimi, olumsuz çalışma şartları ve tuzlanmış, tütsülenmiş ve dumanlanmış besinlerin fazla tüketimi, fizikî hareketsizlik, fazla kilolu yahut obez olmak kansere yakalanma riskini artırmaktadır” ikazında bulundu. 

Yağlı besinler ve rafine edilmiş unlar riski artırıyor

Özellikle göğüs, kalın bağırsak-rektum ve kan kanserlerinin obez bireylerde olağan ağırlıktakilere nazaran daha fazla görüldüğünü vurgulayan Demirbaş, “Yağ tüketiminin yüksek olması, obeziteye neden olmaktadır. Yağlı besinler ve bozulmuş yağ tüketimi, kanser yapan ve ilerletici unsurların de alımının artmasına neden olmaktadır. Beslenmede bilhassa rafine edilmiş unların kullanımı kolorektal, mide, üst sindirim sistemi, göğüs ve tiroid kanserleri riskini arttırmaktadır” dedi. 

Kanserin kendisi de beslenmeyi olumsuz etkiliyor

Beslenme biçiminin kanser oluşumunda tesirli olmasının yanı sıra kanserin kendisinin de bireyin beslenme durumunu olumsuz etkileyebileceğini söz eden Demirbaş, “Tedavide kullanılan kemoterapi ve radyoterapi üzere prosedürler metabolizmaya tesir ederek besin öğelerine ve güce olan ihtiyacı arttırır. Hem tedavilerin yan tesirleri hem de hastalığın kendisi besin alımı ve kullanımını olumsuz etkiler” dedi.

Kanserden korunmak için nasıl beslenilmelidir?

Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Betül Demirbaş, kanserden korunmak için beslenme tekliflerini de şöyle sıraladı:

 Sağlıklı beden tartısına ve bel etrafına ulaşmak, tartı kazanımından kaçınarak bu yükü korumak, 

 Mevsimin taze zerzevat ve meyvelerini seçerek, günlük en az beş porsiyon ve üzerinde tüketmek (400- 800 gram), tüketmeden yahut hazırlamadan evvel suyun altında, gerekli durumlarda sirkeli suda bekleterek, güzelce temizlemek, 

 Posa alımını arttırmak (25-35 gram/gün),

  Süt ve süt eserleri tüketimini en az 2 porsiyon/gün olarak tüketmek, 

 Kahve, çay, kola, çikolata üzere kafein içeriği yüksek olan yiyecek ve içeceklerin tüketimini sınırlamak (sağlıklı bireyler için günlük total kafein alımı ≤ 400 mg olacak şekilde), 

 Enerji yoğunluğu düşük besinlerin tüketimini tercih ederek, fast-food stili besinlerin tüketimini azaltmak, mümkünse hiç tüketmemek, 

 Beslenmede tam tahıllı besinlere ve kurubaklagillere daha sık yer vermek,

  Günlük total gücün yüzde 30’undan daha azını yağlardan sağlamak, 

 Kırmızı et yerine beyaz et (tavuk, balık, hindi eti) tercih etmek ve kırmızı eti sınırlamak (≤ 3 porsiyon / hafta, ≤ 80 gram / gün),

 Basit şeker, çay şekeri ve şekerli içeceklerin tüketimini azaltmak ya da büsbütün kaldırmak ve kolay şeker yerine kompleks karbonhidratları tercih etmek, 

 Sigara, alkol tüketiminden ve sedanter hayattan kaçınarak sistemli antrenman yahut fizikî aktivite yapmak, 

 Besinleri saklama şartlarına dikkat ederek küf, mantar oluşumunu engellemek,

  Katkı hususu içeren besinleri tertipli olarak tüketmekten kaçınmak, 

 Tütsülenmiş besinleri, kızartma, kavurma, ateşe direkt maruz kalacak yakınlıkta ızgara üzere pişirme yolları yerine haşlama, buğulama, fırında pişirme üzere sistemleri kullanmak,

  Turşu ve salamura üzere tuz içeriği yüksek besinlerin tüketiminden kaçınmak. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı