Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan ve nörogelişimsel bir bozukluk olan Asperger Sendromu, bireyin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve irtibat hünerlerinde bariz tesirlere yol açıyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin irtibat maharetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlendiğini söyledi.

İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, 18 Şubat Asperger Farkındalık Günü hasebiyle yaptığı açıklamada Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve konuşma alanında yaşadığı meseleler ve bunların giderilmesine ait değerlendirmede bulundu.

DKT, bağlantı marifetlerini geliştirmede kıymetli role sahip

Asperger Sendromunun Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan nörogelişimsel bir bozukluk olup, bireylerin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve irtibat hünerlerinde bariz etkilenimlere yol açtığını kaydeden Savaş, “Dil ve konuşma terapistleri (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin bağlantı marifetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda, kıymetlendirme, tanılama, terapi süreçleri ve ferdi lisan gelişimi kıymetli çalışma alanları olarak öne çıkmaktadır” diye konuştu.

Sosyal lisan hünerlerinde farklılıklar var

Asperger Sendromlu bireylerin lisan gelişiminin, tipik gelişim gösteren akranlarına kıyasla farklılıklar gösterdiğini kaydeden Savaş, “Temel lisan hünerleri çoklukla korunmuş olmakla birlikte, pragmatik (sosyal) lisan hünerlerinde bariz farklılıklar mevcuttur. Bu bireyler, sözel olmayan irtibat ögelerini (jestler, mimikler, tonlama) yorumlamakta zahmet çekebilmekte ve karşılıklı konuşmalarda husus dışına çıkma, konuşmayı sürdürme ve uygun halde sonlandırma üzere marifetlerde eksiklikler gösterebilmektedir. Bu bağlamda, lisan ve konuşma terapistleri, Asperger Sendromlu bireylerin lisan maharetlerinin geliştirilmesine birincil dereceden değerli roller üstlenmektedir” diye konuştu.

İletişim maharetleri çeşitli sistemlerle değerlendiriliyor

Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin, Asperger Sendromlu bireylerin bağlantı marifetlerini pahalandırmak emeliyle çeşitli testler ve müşahede tekniklerinden yararlandığnı söyledi. Savaş, “Standart lisan kıymetlendirme testleri, bireyin dilbilgisel, anlamsal ve fonolojik hünerlerini ölçerken, pragmatik lisan kıymetlendirme ölçekleri toplumsal irtibat maharetlerini tahlil etmeye yöneliktir. Kıymetlendirme sürecinde, bireyin ailesi, öğretmenleri ve bireyin kendisiyle gerçekleştirilen görüşmeler kıymetli bir yer tutmaktadır. Bu süreç, bireyin irtibat becerilerindeki güçlü ve zayıf tarafların belirlenmesine ve buna uygun bir terapi planı oluşturulmasına imkan sağlamaktadır” dedi.

Dil ve konuşma terapisi, ferdî gereksinimlere nazaran şekillendiriliyor

Asperger Sendromlu bireyler için uygulanan lisan ve konuşma terapisinin, ferdî gereksinimler doğrultusunda şekillendirildiğini kaydeden Savaş, “Pragmatik lisan maharetlerinin geliştirilmesi maksadıyla uygulamalı toplumsal marifet eğitimleri, küme terapileri ve rol oynama teknikleri kullanılmaktadır. Ayrıyeten, bireyin sözel olmayan ipuçlarını anlamasını desteklemek hedefiyle görsel takviyeler, hikâyeleştirme yolları ve teknoloji tabanlı uygulamalar (örneğin, interaktif öyküler ve görüntü modelleme) terapinin değerli bileşenleri ortasında yer almaktadır” dedi.

Terapide hünerler kazandırılması hedefleniyor

Terapi sürecinde birtakım hünerlerin kazandırılmasının da hedeflendiğini söyleyen Savaş, “Terapi sürecinde, bireyin konuşma esnasında oburlarının hislerini anlaması, göz teması kurması, konuşmayı uygun biçimde başlatması ve sürdürebilmesi üzere maharetleri kazanması hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra Asperger Sendromlu bireylerde sıklıkla gözlemlenen katı fikir kalıplarını esnetmeye yönelik müdahaleler de terapi sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır” biçiminde konuştu.

Yaşam kalitesini yükseltmede tesirli oluyor

Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve bağlantı maharetlerini geliştirmede kritik bir fonksiyon üstlendiğini belirterek kelamlarını şöyle tamamladı: “Erken tanılama ve uygun terapi yaklaşımlarının benimsenmesi, bireylerin toplumsal etkileşim maharetlerinin artırılmasını ve günlük ömürde daha bağımsız bir biçimde işlev göstermelerini mümkün kılmaktadır. Terapiler Asperger Sendromlu bireylerin ve bireylerin ebeveynlerinin ömür kalitesini artırmak açısından kritik rol oynamaktadır. Bu nedenle, multidisipliner bir yaklaşım çerçevesinde DKT’lerin katkıları büyük kıymet taşımaktadır.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı